"ΤΟ ΦΕΥΓΙΟ" στην Αίγυπτο

Μια παράσταση της Θεατρικής Σκηνής Κάσου στον Πειραιά, με θέμα, που έχει αποκτήσει έναν φρέσκα επώδυνο επίκαιρο χαρακτήρα. 

Ο διάπλους του Ισθμού της Κορίνθου με SUP - Hellenic SUP Cup 2013

Έτσι που προσπαθούμε όλοι να επιπλεύσουμε σε μια καθημερινότητα κινούμενη χρωματικά από τις παρυφές του γκρίζου ώς το μαύρο, μόνη διέξοδος μοιάζει νάναι το μυθικό Ελληνικό φως και το μυθικό Ελληνικό μπλε σε συνδυασμό. Ήλιος και θάλασσα, όπου κι όποτε γίνεται, κάθε μέρα, κάθε ώρα. Με μια λέξη, για όσα ζούμε και νοιώθουμε ένα μονάχα αντίδοτο γνωρίζω: Μπλε! Μπλε το Ελληνικόν!

Η Κυριακή 20 Οκτωβρίου ήταν μέρα καλοκαιρινή, ιδανική για να βρεθείς πλάι στην θάλασσα, σκανδαλωδώς ευνοϊκή για την κορύφωση του Ελληνικού Κυπέλλου SUP - για τον διάπλου, δηλαδή, του Ισθμού της Κορίνθου από SUPers για τρίτη χρονιά.

Το SUP (Stand Up Paddle), η σανιδοκωπηλασία, όπως έχει αποδοθεί στην Ελληνική, είναι ένας συνδυασμός κανό και surf, που γίνεται όλο και πιο δημοφιλής στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια: ο αθλητής ισορροπεί όρθιος πάνω σε μια σανίδα του surf και κωπηλατεί με ένα κουπί μονό.
(Οποιαδήποτε ομοιότητα με την κοινή Ελληνική εμπειρία της τελευταία τετραετίας πιθανόν να μην είναι άσχετη με την ταχύτατη διάδοση του αθλήματος σε νέους, λιγότερο νέους, γυναίκες και παιδιά).

Με την οργάνωση ή την υποστήριξη μεγάλων εταιρειών, όπως η NAISH (κατασκευάστρια σανίδων), η RED BULL, η BIC, η Οικογένεια Χριστοδούλου (παρασκευάστρια βιολογικών χυμών) κ.ά. οργανώνεται πλέον και Ελληνικό Πρωτάθλημα, που κορυφώνεται τα τελευταία 3 χρόνια με τον διάπλου του Ισθμού της Κορίνθου. αφού ξεκαλοκαιριάσει με ενδιάμεσους αγώνες σε Ελληνικά νησιά και στον πασίγνωστο Άγιο Νικόλαο Αρτέμιδας,

Και μόνο το άκουσμα μιας τέτοιας διοργάνωσης στο εντυπωσιακό τοπίο του Ισθμού είναι αρκετό για να προσελκύσει το ενδιαφέρον αθλητών και φίλων του αθλήματος. Α, ναι... και απλών φωτογράφων, που έτσι κι αλλιώς πολύ δύσκολα αντιστέκονται στον καταιγισμό των χρωμάτων, ο οποίος χαρακτηρίζει πάντα τις αθλητικές διοργανώσεις.
Η φετινή διοργάνωση, πάντως, απέκτησε περίσσιο ενδιαφέρον και από την συμμετοχή δύο κορυφαίων Ευρωπαίων και παγκόσμιων πρωταθλητών του SUP - ανταγωνιστών και μεταξύ τους για την περίοπτη πρώτη θέση στην ταχύτητα της σανιδοκωπηλασίας. Στον Ισθμό έδωσαν, λοιπόν, προχθές το παρών ο μελαχρινός Γάλλος Eric Terrien, που κατατρόπωσε τελικά τον ξανθό Δανό "Βίκινγκ" Casper Steinfath - αλλά εκεί ήταν και περισσότεροι από 120 Έλληνες SUPers όλων των ηλικιών και των φύλων, με πρώτο τον ακαταμάχητο Έλληνα πρωταθλητή Γιώργο Φράγκο.
Ξεχωριστή ανάμεσα στους Έλληνες και η αντιπροσωπεία της Κύπρου, που οργανώνει πια και τους δικούς της αγώνες στο πολύπαθο νησί.

                              Ο Casper Steinfath, άκρη αριστερά, και ο Eric Terrien, άκρη δεξιά.
                             

                                                            Ο Γιώργος Φράγκος
                                   

                                                                 Ο Casper Steinfath
                                                     

Η Διοίκηση της Διώρυγας προσέφερε τις υποδομές και τον προαύλειο χώρο της, στα Ίσθμια, για την φιλοξενία των αθλητών και για την προετοιμασία και την εκκίνηση του αγώνα. Λίγο μετά τιος 11 το πρωί η Διώρυγα έκλεισε για τα σκάφη και οι αθλητές βούτηξαν στο νερό και πήραν την θέση τους στην γραμμή εκκίνησης. Ο καιρός ήταν έτσι κι αλλιώς ιδεώδης, τα νερά ήρεμα και το πνεύμα αμιγώς αθλητικό και έξοχα φιλικό, δίχως περιττούς και ανοίκειους ανταγωνισμούς.
Νικητής ο Γάλλος Terrien, δεύτερος ο Δανός Steinfath! Από πλευράς Ελλήνων, ο Γιώργος Φράγκος έκλεισε μιαν ακόμη χρονιά θριαμβευτικά, όπως αναμενόταν!
Μετά το τέλος της εκδήλωσης, η σανίδα του Eric Terrien δημοπρατήθηκε, αποφέροντας περίπου 4.000 ευρώ υπέρ της γνωστής Οργάνωσης "Το χαμόγελο του παιδιού".

Και του χρόνου νάμαστε όλοι καλά, να ξαναβρεθούμε στον Ισθμό - άλλοι στις όχθες κι άλλοι στο νερό!

      

      

Παύλος Φύσσας: 30 μέρες χωρίς...

Πώς πεθαίνει ένας άντρας; Παράξενο κανένας δεν το συλλογίστηκε.
Κι όσοι το σκέφτηκαν ήταν σαν ανάμνηση από παλιά χρονικά
της εποχής των Σταυροφόρων ή της  εν - Σαλαμίνι - ναυμαχίας.
Κι όμως ο θάνατος είναι κάτι που γίνεται~ πώς πεθαίνει ένας άντρας;
Κι όμως κερδίζει κανείς το θάνατό του, το δικό του θάνατο, 

που δεν ανήκει σε κανέναν άλλον          
και τούτο το παιχνίδι είναι η ζωή.

                                                           Γ.  Σεφέρης " Η τελευταία μέρα"

                                                           Φεβρουάριος '39

Έχουν γραφτεί τόσα και τόσα για τον θάνατο, ίσως περισσότερα κι απ' όσα για τον έρωτα!

Και για ήρωες έχουν γραφτεί πολλά:

... η φρίκη δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή
γιατί είναι αμίλητη και προχωράει~
στάζει τη μέρα, στάζει στον ύπνο
μνησιπήμων πόνος.

Να μιλήσω για ήρωες, να μιλήσω για ήρωες: ο Μιχάλης
που έφυγε μ' ανοιχτές πληγές απ' το νοσοκομείο
ίσως μιλούσε για ήρωες όταν, τη νύχτα εκείνη
που έσερνε το ποδάρι του μες στη συσκοτισμένη πολιτεία,
ούρλιαζε ψηλαφώντας τον  πόνο μας~ "Στα σκοτεινά
πηγαίνουμε, στα σκοτεινά προχωρούμε..."
Οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά.

                                                         Γ. Σεφέρης "Ο τελευταίος σταθμός"

                                                         Οκτώβριος '44

Θα χρειαστεί να περιμένουμε ακόμα, ώς να δούμε πώς και πού θα εγγράψει τον Παύλο Φύσσα η Iστορία, η μεγάλη Iστορία του τόπου. 

Η μικρή ιστορία, ωστόσο, η ιστορία, που την γράφει με τρόπους πιο άμεσους και καθημερινούς η κοινωνία, τον έχει ήδη κατατάξει στους ήρωες. Στους ήρωες, που δίχως νάχουν πλήρη επίγνωση ούτε του ηρωισμού τους ούτε των συνεπειών του ηρωισμού τους στο ευρύτερο κοινωνικό και εθνικό σύνολο πορεύονται σταθερά, κατά την πεποίθησή τους - όπως την κήρυτταν. Ή όπως την τραγουδούσαν... 

Σ' αυτούς τους ήρωες συγκαταλέγεται κιόλας, 30 μέρες μετά την δολοφονία του, ο Παύλος Φύσσας. Στους ήρωες, που τα ονόματα τους γίνονται σύνθημα πάνω στους μουντούς τοίχους των πόλεων και μνημονεύονται στα αυτοσχέδια τραγούδια των δρόμων, στους ήρωες, που η μορφή τους αποτυπώνεται στα graffiti και χαράσσεται στην συλλογική συνείδηση.

Ο Παύλος Φύσσας είχε σχεδόν περιγράψει τις συνθήκες ενός τέτοιου θανάτου στο τραγούδι του "Ζόρια" κι είναι σχεδόν ανατριχιαστικό το ταίριασμα των στίχων του με τις συνθήκες του δικού του θανάτου:

"Μια τέτοια μέρα είναι ωραία για να πεθάνεις

Όμορφα κι όρθιος σε δημόσια θέα...

Κοίτα ψηλά τ' αστέρια

Απόψε μοιάζουν να' ναι τόσο φωτεινά
Το θέμα είναι να παίζεις τη μπάλα σωστά στα χέρια..."

Δεν ήταν μέρα, αλλά νύχτα, όταν δολοφονήθηκε - αλλά, έτσι κι αλλιώς, νύχτα, στα σκοτεινά, πηγαίνουν, στα σκοτεινά  προχωρούν οι ήρωες. Και ψηλαφώντας τον πόνο μας πέθανε, όρθιος και σε δημόσια θέα, αφού, πρώτα, είχε ασφαλίσει εκτός κινδύνου την συντροφιά του.

Τι κάνει κάποιον ήρωα; Είναι αυτός τούτος ο θάνατος; Ο τρόπος του θανάτου, μήπως; Η δολοφονία, η ενέδρα, το ύπουλο χτύπημα; Στην περίπτωση του Παύλου Φύσσα πιστεύω πως πιο πολύ ήταν τα όσα προηγήθηκαν, το ότι πορεύθηκε προς το μοιραίο αντάμωμα, όμορφα κι όρθιος, σύμφωνος, πάντως, και ταιριαστός με όσα τραγούδαγε, με όσα πίστευε. Έδωσε χώρο και χρόνο στην συντροφιά του για να απομακρυνθεί από τις κακοτοπιές και πήγε με χέρια γυμνά σε αναμέτρηση άνιση, πήγε να ηρεμήσει τα πνεύματα, να συνετίσει ίσως τους εξαγριωμένους. Δεν το πέτυχε! 
Έχασε, δυστυχώς -  όπως συχνά χάνουν τα ιδανικά κι οι ιδέες την μάχη τους με τα ζωώδη ένστικτα, την μάχη τους με τις μη ιδέες, τον μη ανθρωπισμό.

Κι εμείς τι κάνουμε; Εκείνος πορεύθηκε, όπως πορεύθηκε, στην ζωή και μετά στα σκοτεινά κι από εκεί στο φως, στο φως του.

Εμείς, τι κάνουμε με τούτον τον ήρωα, που έπεσε στην ζωή μας, που έλαχε στις νεώτερες γενιές, σε παιδιά του Γυμνασίου ακόμα, να τον φέρουν από σήμερα στους ώμους τους; Τι κάνουμε, έτσι που μας βαραίνει τώρα όλους μαζί και μας στοιχειώνει;

Οι άνθρωποι έρχονται στον κόσμο αυτό για να ζήσουν, όχι για να πεθάνουν. 

Οι ήρωες κι οι ηρωισμοί τους, των ανθρώπων οι θυσίες, δεν είναι η απάντηση στα βάσανα του κόσμου. 

Οι ήρωες κι οι ηρωισμοί τους, των ανθρώπων οι θυσίες, είναι η  ερώτηση. 

Την απάντηση χρωστάμε να την δώσουμε εμείς. Και χρωστάμε νάναι μια δική μας απάντηση - κανενός άλλου. 

Με τον τρόπο τους, οι ήρωες βάζουν το ερωτηματικό, θέτουν το γιατί, και μας αναγκάζουν έτσι να απαντήσουμε, να δούμε την κατάσταση, να βρούμε την αλήθεια, κάποιαν αλήθεια, που να λειτουργεί. 

Αυτό κατόρθωσε ο Παύλος Φύσσας. Τόχε πει τραγουδώντας - δεν άκουσαν πολλοί. Μεσάνυχτα, 18 Σεπτεμβρίου, τόπε κι αλλιώς - κι άκουσαν όλοι!

Κι όλοι πια πρέπει να απαντήσουμε.

Όχι με εκδίκηση και αίμα, όχι μ' άλλο αίμα στο αίμα. Οι ήρωες είναι για να σταματούν το αίμα, να στομώνουν το μαχαίρι. Γι' αυτό θυσιάζονται, πεθαίνουν, και χάνουν αυτοί τις χαρές και τις ομορφιές του κόσμου, την αγκαλιά των δικών τους, τα όσα είχαν ζήσει και τα όσα δεν πρόλαβαν να ζήσουν.  Αλλιώς, άδικα πάνε...

Ο Παύλος Φύσσας δολοφονήθηκε για τις ιδέες του - το πρώτο, που πρέπει να θυμόμαστε. Και δολοφονήθηκε όχι από προσωπικούς εχθρούς, αλλά από τους εχθρούς των ιδεών - κι αυτό είναι το δεύτερο, που πρέπει να θυμόμαστε. 

Ο Παύλος Φύσσας, στον αγώνα αυτό, έχασε ό,τι πιο πολύτιμο είχε. 
Μένει, όμως, πάντα ανοιχτό το ζήτημα να κερδίσουν οι ιδέες του - δικό μας ζήτημα αυτό!   

Των ηρώων η μοίρα αυτή είναι: Κερδίζουν κι όταν χάνουν ακόμα. 

Κερδίζουν, επειδή χάνουν.

Το ζήτημα είναι να κερδίσουμε στο τέλος κι εμείς μαζί τους. 
Θα κερδίσουμε;     

    

   

                                                                             

"Τα Καφενεία της Ελλάδας" - και του Γιώργου Πίττα

Υπάρχουν οι επιστήμονες λαογράφοι, οι ακούραστοι ερευνητές, που βυθίζονται σε βιβλία και παραπομπές, που πολύ χρόνο τους τον τρώει το γραφείο κι η καρέκλα τους, που μοχθούν να ανακαλύψουν και να αποκαλύψουν μυστικά και λιγότερο μυστικά νοήματα σε ήθη κι έθιμα, διαδρομές εξαίσιες κι εκλεκτικές μεταξύ λαών γειτονικών και μεταξύ κοντοχωριανών ή όχι και τόσο κοντοχωριανών.
Κι υπάρχουν κι εκείνοι οι άλλοι, που έγιναν λαογράφοι σε χρόνο ανύποπτο και με τρόπο εξ ίσου ανύποπτο - ίσως ούτε κι οι ίδιοι να μη το κατάλαβαν το πώς και το πότε ακριβώς. Είναι άνθρωποι γεννημένοι παρατηρητές και περίεργοι, άνθρωποι, που από μόνοι τους σκάβουν, χωρίς να ξέρουν πάντα ακριβώς το γιατί, και βρίσκουν πράγματα πολύτιμα. Τα βρίσκουν αναπάντεχα και τα μοιράζονται επίσης αναπάντεχα. Τους καθοδηγεί αρχικά το ένστικτο, κατόπιν, η αγάπη και, τέλος, η γνώση, που σωρεύεται μέσα από την επιτόπια επαφή, την παρατήρηση, την εμεπειρία, το βίωμα - κυρίως αυτό! Είναι λαογράφοι κι αυτοί, ίσως όχι επίσημοι, και με την βούλα, αλλά field agents, άνθρωποι, που ακροβολίζονται στα πέρατα της επικράτειας, για να βρουν και να καταγράψουν ένα έθιμο, ένα μουσικό όργανο, έναν σκοπό κι ένα τραγούδι, μια φορεσιά... Κι άλλα πολλά απ' όσα γεμίζουν ακόμα την καθημερινότητα των ανθρώπων, με τον ίδιο τρόπο που την γέμιζαν και πριν από 100 ή 200 ή και πολύ πολύ περισσότερα χρόνια. Λαογράφοι βιωματικοί, που δεν βουλιάζουν (ούτε βουλιάζουν κι εμάς μαζί τους_ στις παραπομπές, αλλά πλέουν ηδονικά και κολυμπούν συστηματικά, καθώς τους αγκαλιάζει το γλυκό ρεύμα μιας παράδοσης εν τω γίγνεσθαι. 
Τέτοιος λαογράφος είναι ο Γιώργος Πίττας, αναπάντεχος, πηγαίος κι αυθόρμητος. Ερευνητής, που παρατηρεί, ψάχνει, βρίσκει λαογραφικούς θησαυρούς και στοιχεία ακόμη και μέσα στην Αθήνα - όπως με το βιβλίο του "Η Αθηναϊκή ταβέρνα" - και πολύ πριν τα ανακαλύψει η επίσημη λαογραφική επιστήμη!
Και τέτοιο είναι το καινούριο του πόνημα, "Τα Καφενεία της Ελλάδας", που παρουσιάσθηκε στην ΑΘΗΝΑΪΔΑ την Δευτέρα 7/10 από τον αρχιτέκτονα Τάσο Μπίρη, τον αειθαλή "Πρόεδρο" Λευτέρη Παπαδόπουλο, τον άλλο ακούραστο λαογράφο του βουνού, του λόγγου και των θαλασσών, τον δημοσιογράφο Ηλία Προβόπουλο, και την Μπήλιω Τσουκαλά.
Άλλα σχόλια δεν χρειάζονται. Το βιβλίο αυτό είναι για όλους μας, για όλους όσοι ήπιαμε και πίνουμε καφέ Ελληνικό ή απολαμβάνουμε ένα δροσερό υποβρύχιο όχι σε πολύβουες καφετέριες, αλλά σε καφενεδάκια πάνω σε πλατείες, κάτω από πλατάνια, πλάι στο κύμα...

Οδός Παύλου Φύσσα

Άκου με λίγο...
Είμαι κάπως πιο παλιός από σένα και θυμάμαι. Θυμάμαι που στους καιρούς του apartheid, παράλληλα μ' όλες τις άλλες πολιτικές και οικονομικές πιέσεις, οι αρχές της Washington D.C. μετονόμασαν την οδό, όπου βρισκόταν η Πρεσβεία της Νοτίου Αφρικής σε οδό Nelson Mandela. Δεν έφερε τα πάνω κάτω η ενέργεια αυτή, αλλά ήταν μια ηθική πίεση, μια μάχη με όπλα ηθικά - και γι' αυτό τελικά ακατανίκητα!

Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κερατσινίου να μετονομασθεί η Παναγή Τσαλδάρη σε Παύλου Φύσσα, πέρα από την ικανοποίηση μιας κοινωνικής απαίτησης, σηματοδοτεί επίσης μιαν ηθική νίκη. Διαιωνίζει την στιγμή που ένας νέος Έλληνας, αφού εξασφάλισε την διαφυγή των συντρόφων του, επιχείρησε μόνος του, με χέρια γυμνά, με μόνο όπλο την ηθική των ιδεών του και την απλή λογική, να αντιμετωπίσει έναν υπέρτερο και ύπουλο αντίπαλο, που του είχε στήσει ενέδρα με ρόπαλα και μαχαίρια. Στο φυσικό επίπεδο έχασε! Νίκησε, όμως, στο ηθικό επίπεδο και η ανάμνησή του, μαζί με την στιγμή του ηθικού του θριάμβου θα στοιχειώνουν πάντα τους αντιπάλους των ιδεών του. Η εικόνα του, βαθιά χαραγμένη πια στην συλλογική μνήμη, θα τους ταράζει τον λιγοστό ύπνο - και μια μπλε πινακίδα θα τους κάνει να αλλάζουν δρόμο, να σκύβουν το κεφάλι, για να μην αντικρύζουν κατάματα μια κοινωνίας, που θυμάται και θα θυμάται πάντα.

Αν ελάχιστα με αγγίζουν όλα τα νομικά και πολιτικά επιχειρήματα, όλες οι επιφυλάξεις, σε σχέση με την αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής από την Ελληνική πολιτεία τις τελευταίες ημέρες, είναι πολλοί οι λόγοι. Δεν ακούσαμε συγγνώμη, δεν ακούσαμε πειστική καταδίκη της δολοφονίας και των αυτουργών, δεν ακούσαμε αποκήρυξη των πρακτικών ακραίας βίας έναντι των μεταναστών, των αριστερών και όποιων άλλων τυχαίνει να έχουν ιδέες αντίθετες.

Ακούσαμε διαψεύσεις - αλλά οι διαψεύσεις είναι για τους δειλούς.

Ακούσαμε κι ακόμα ακούμε για τιμή, για Θερμοπύλες, για αρχαίους Σπαρτιάτες και σύγχρονους Λεωνίδες, για ανδρείους υπερασπιστές του έθνους.

Λυπάμαι, αλλά δεν βρίσκω τίποτε το γενναίο και το τιμητικό σε μια κουστωδία ενόπλων, που στήνουν σε ένα άοπλο παλικάρι νυχτερινή ενέδρα και το σφάζουν.

Δεν βρίσκω σ' όλο τούτο τίποτε το σπαρτιάτικο, τίποτε το Ελληνικό, τίποτε το εθνικό - έτσι, όπως εγώ, τουλάχιστον, διδάχθηκα τις εθνικές παραδόσεις και την εθνική ταυτότητα.   

Δεν βρίσκω, τελικά, τίποτε, που να μπορεί να ενώσει το τιμημένο στενό των Θερμοπυλών με την οδό Παύλου Φύσσα στο Κερατσίνι.