Τρίτη 23 Μαρτίου 2010

Οι ζωές των άλλων: Εικόνες και χρώματα από τα μέρη της Μουσουλμανικής μειονότητας - Μέρος Ι


Για περίπου μιαν εβδομάδα βρέθηκα στην Θράκη… Είχα πολλούς λόγους να κάνω αυτό το ταξίδι κι ευτυχώς κατάφερα να κάνω σχεδόν όλα όσα είχα στον νου μου, εκτός από την επίσκεψη στο Δέλτα του Έβρου - η υπερχείλιση του ποταμού καθιστούσε απαγορευτική την επίσκεψη αυτή.

Το από κάθε άποψη σπουδαίο κομμάτι του ανοιξιάτικου αυτού ταξιδιού μου ήταν οπωσδήποτε το σύντομο οδοιπορικό σε χωριά της Μουσουλμανικής μειονότητας, στην Ροδόπη και στην Ξάνθη. Δεν είμαι ούτε δημοσιογράφος ούτε πολιτικός ούτε καν επαρκής γνώστης του θέματος. Θεωρώ, ωστόσο, ότι μια κοινή λογική την διαθέτω – κάτι προφανώς σπάνιο μεταξύ πολιτικών – και έχω, επίσης, μάτια και βλέπω, φωτογραφική μηχανή και παγώνω την στιγμή, πληκτρολόγιο και καταγράφω εντυπώσεις και σκέψεις.

Το ζήτημα της Μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης έχει ασφαλώς πολλές πτυχές, αλλά με την επίσημη πολιτική και την στάση μας καταφέρνουμε να το κάνουμε ακόμη πιο περίπλοκο, ίσως και εν δυνάμει επικίνδυνο. Οι προηγούμενες γενιές μεγαλώσαμε, θεωρώντας το καυτό ή ταμπού. Μέχρι πολύ πολύ πρόσφατα - ναι, μέχρι το 1995 - τα χωριά της μειονότητας ήταν ημιαποκλεισμένα, ένα είδος γκέτο. Μια μπάρα στην είσοδό τους ανεβοκατέβαινε και γινόταν έλεγχος ταυτοτήτων, για να μπει ή να βγει κανείς. Σήμερα δεν ισχύει πια αυτό το καθεστώς, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειάζεται μια συνολικότερη επανεξέταση της γενικότερης στάσης μας έναντι της μειονότητας, χάραξη πολιτικής πιο σύγχρονης.
Δεν πρέπει η κοινωνική και πολιτική μας ευαισθησία να εξαντλείται στο ζήτημα των μεταναστών και να μη φροντίζουμε για μεταχείριση τέτοια, που τουλάχιστον να απομακρύνει τους Έλληνες Μουσουλμάνους από ξένες αγκαλιές.
Οι Έλληνες Μουσουλμάνοι της Θράκης μπορεί να συγκλίνουν στην κοινή τους πίστη, αλλά η φυλετική τους καταγωγή ποικίλει.
Οι περισσότεροι είναι Πομάκοι, για την καταγωγή των οποίων οι απόψεις μεταξύ Ελλήνων, Βουλγάρων και Τούρκων Ιστορικών διΐστανται, ανάλογα με το εθνικό και πολιτικό πρίσμα του καθενός. Τούρκοι, πάντως, δεν φαίνεται να είναι –  το σημαντικότερο, μάλιστα, είναι πως οι περισσότεροι νοιώθουν και επιθυμούν να είναι Έλληνες, με όλα όσα σημαίνει αυτό, δηλαδή με όλα τα δικαιώματα και όλες τις υποχρεώσεις των Ελλήνων. Κάθε παράβλεψη της «λεπτομέρειας» αυτής από μέρους μας και από μέρους του Ελληνικού κράτους οδηγεί μοιραία και φυσικώ τω τρόπω την ποικιλόμορφη αυτή μειονότητα εκτός του εθνικού ιστού. Και υπάρχουν ολόγυρα στην Ελλάδα άλλοι αντίστοιχοι ιστοί, προθυμότατοι να τους υποδεχθούν στοργικά και να τους αξιοποιήσουν!

Στην μακρινή για την Αθήνα Θράκη, στο μειονοτικό σχολείο του Μεγάλου Δέρειου, μια δασκάλα, η Κυρία Χαρά Νικοπούλου, κόρη του κ. Β. Νικόπουλου, πρώην Προέδρου του Αρείου Πάγου (2007-2009), σε πείσμα κάθε απειλής και παρά το αρνητικό κλίμα, έκανε μόνη μια τιτάνια προσπάθεια να παράσχει Ελληνική παιδεία σε παιδιά της μειονότητας. Αυτή η εθνικών διαστάσεων προσπάθεια χρειάζεται, όμως, προβολή και στήριξη.
Παρέλκει να παραθέσω εγώ εδώ τις περιπέτειες της Κυρίας Νικοπούλου, που, άλλωστε, μόλις πριν από λίγες ημέρες βραβεύθηκε για την στάση και την αποτελεσματικότητά της.
Θα αναφερθώ μόνο σε μια τυχαία συζήτηση, που είχα με έναν Έλληνα Χριστιανό - έμπορο στο κέντρο της Κομοτηνής. «Απορώ», μου έλεγε, «με την στάση της Ελληνικής Πολιτείας, που  περιθωριοποιεί όλους τους Μουσουλμάνους, θέλοντας και μη. Οι άνθρωποι, παρά την διαφορετική τους πίστη, ζητούν αφομοίωση και ίσες ευκαιρίες. Ζητούν να μη θεωρούνται σώνει και καλά Τούρκοι, να μη αντιμετωπίζονται ως Τούρκοι, να μη υποχρεώνονται να φοιτούν σε μειονοτικά σχολεία, διδασκόμενοι την Τουρκική ως μητρική γλώσσα, μένοντας έτσι έξω από την Ελληνική παιδεία κι έξω από την Ελληνική Ανώτατη Εκπαίδευση, μακριά από κάθε ευκαιρία ανάδειξης στο πλαίσιο της Ελληνικής κοινωνίας.»
Για να με πείσει, ο συνομιλητής μου μου έδωσε ένα φύλλο της τοπικής Εφημερίδας της Κομοτηνής, «Ο ΧΡΟΝΟΣ».  Στο φύλλο της 17 Μαρτίου 2010, στην σελίδα 5, φιλοξενείται ολοσέλιδο δημοσίευμα σχετικά με επιστολή του Πολιτιστικού Συλλόγου των Πομάκων της Ξάνθης προς τον κ. Πρωθυπουργό και την Υπουργό Παιδείας, Κυρία Άννα Διαμαντοπούλου. Με την επιστολή, που αργότερα εντόπισα και στην ιστοσελίδα της εφημερίδας, τα μέλη του Συλλόγου διαδηλώνουν ουσιαστικά ότι δεν τους παρέχεται το αυτονόητο για Έλληνες πολίτες και το λιγότερο, που η Ελληνική Πολιτεία υποχρεούται να τους παρέχει: Ελληνική παιδεία! Δεν θέλουν την τουρκική γλώσσα, που ούτε μητρική και δική τους είναι ούτε την χρησιμοποιούν ποτέ στο σπίτι και στην ζωή τους!

Η αλήθεια είναι πως το θέμα αυτό είναι πολύ μεγάλο και πολύ ευαίσθητο για ανάρτηση σε ένα απλό blog. Είναι κι από μόνο του δύσκολο. Μπορεί να μη βρω πολλούς να συμφωνήσουν μαζί μου. Μπορεί, όμως, να αποτελέσει αφορμή προσωπικού προβληματισμού του καθενός μας, σε συνδυασμό και με τις εικόνες, που ακολουθούν...

Τα Μουσουλμανικά χωριά, που επισκέφθηκα δεν ήταν πολλά, αλλά έχω κάθε λόγο να τα θεωρώ χαρακτηριστικά.
Την αρχή έκανα με τα χωριά που βρίσκονται πάνω στην παλιά οδό Αλεξανδρούπολης – Κομοτηνής.




Στην περιοχή αυτή, τα χωριά είναι εμφανώς φτωχά.
Τα σπίτια δείχνουν φτωχικά, είναι όλα ισόγεια, μερικές φορές μοιάζουν με χαμόσπιτα. Όλα, ωστόσο, είναι περιποιημένα απ’ έξω, όπως βλέπω.


Καθαρά, άσπρα – ασβεστωμένα, χρωματισμένα σε απαλούς, παστέλ, τόνους.



Μερικά κατώφλια και τοίχοι υποδεικνύουν χρωματική και διακοσμητική ένταση.






Οι δρόμοι ήσυχοι, πεντακάθαροι – ούτε χαρτάκι κάτω.
Αυτοκίνητα σχεδόν ανύπαρκτα.
Οι επιγραφές στα Ελληνικά.



Ένα ζευγάρι εφήβων φλερτάρει δειλά κάτω από έναν απλό μιναρέ. Αποφεύγουν το άγγιγμα, δεν αγκαλιάζονται, αλλά σαφώς φλερτάρουν - ίσως και νάναι κιόλας ζευγάρι στα κρυφά.



Τους βλέπω μόνο, παρατηρώ χωρίς να φωτογραφίζω...
Μόλις λίγα μέτρα πιο πέρα, κάτι γυμνασιόπαιδα παίζουν ποδόσφαιρο σε μιαν υποτυπώδη αυλή.
Γυναίκες μεσόκοπες κυκλοφορούν στον δρόμο, με βλέπουν να τις φωτογραφίζω, απομακρύνονται βιαστικά, αλλά δεν διαμαρτύρονται.







Στο επόμενο χωριό βρίσκω μικρά αγόρια να παίζουν στον δρόμο. Γελάνε, κυνηγιούνται, με κοιτάνε με περιέργεια. Παίρνω το θάρρος να τα πλησιάσω, μιλάμε, καταλαβαίνουν μια χαρά τα Ελληνικά, τους ζητάω να τα φωτογραφήσω, χαμογελούν, ποζάρουν, φωνάζουν και μια φίλη τους από γειτονικό σπίτι.







Κανένας φόβος, καμμιά επιφυλακτικότητα: παιδιά σαν όλα τα παιδιά… σαν και τα δικά μας παιδιά, που παίζουν στον δρόμο, έξω απ' το σπίτι μας. Παρ' όλ' αυτά, συλλαμβάνω τον εαυτό μου κάπου βαθιά μέσα του να εντυπωσιάζεται από τούτο το μικρό αυτονόητο, να είναι ο ίδιος μαζεμένος, διστακτικός, κουμπωμένος, επιφυλακτικός… κι υπόσχομαι να καταπολεμήσω αυτή την αίσθηση στο υπόλοιπο του οδοιπορικού μου!..
 
[Συνεχίζεται] 

25 σχόλια:

Ιφιμέδεια είπε...

Τι υπέροχο ταξίδι!!!!

Σε ευχαριστώ που το μοιράζεσαι!

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Και μόλις τώρα άρχισε, Ιφιμέδεια! Σ' ευχαριστώ κι εγώ...

Hfaistiwnas είπε...

Πολύ μου άρεσε το ρεπορτάζ!!! Συγκινητικό θα έλεγα...
ΠΕριμένω την συνέχεια..
και οι φωτό υπέροχες!!

La Gigi είπε...

έχεις έναν τρόπο όμως να τα κάνεις όλα να φαίνονται τόσο όμορφα!
όσο για τα άλλα που αναφέρεις βρίσκω τραγικό να μην γίνεται ουσιαστική προσπάθεια από την πλευρά της πολιτείας για κανονική ένταξη αυτών των ανθρώπων στην κοινωνία. ας ελπίσουμε...

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Ηφαιστίωνα, σου υπόσχομαι μιαν ακόμη πιο ελκυστική συνέχεια...
;-)

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Μελισσούλα, η ομορφιά και τα θετικά σημεία υπάρχουν παντού γύρω μας. Στο χέρι μας είναι, σαν να είμαστε camera κι εμείς, να εστιάζουμε κυρίως εκεί και από κει να προχωράμε πιο πέρα...

Unknown είπε...

Νομίζω ότι θα ήταν σκόπιμο, κάθε Έλληνας διανοούμενος και γενικά σκεπτόμενος πολίτης, να κάνει τουλάχιστον μια φορά ένα μεγάλο ταξίδι στη Θράκη. Να επιδιώξει να μείνει κοντά στους ανθρώπους της και να κινηθεί στα χωριά της. Είναι πανέμορφη περιοχή αλλά ταυτόχρονα κρύβει ένα από τα πιο μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική πολιτεία με μεγάλη αμηχανία και αδεξιότητα, για να το πω κομψά.

Το ταξίδι σου πήγε νομίζω κατ' ευθείαν στη καρδιά της Θράκης...

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Όπως θα καταλαβαίνεις, ΑΕΡΙΚΟ, προβληματίσθηκα πολύ, πριν ξεκινήσω αυτή την σειρά αναρτήσεων. Το θέμα είναι πολύ δύσκολο και δεν καμώνομαι πως το κατέχω. Γράφω μόνον ό,τι είδα κι ό,τι κατά κάποιον τρόπο ένοιωσα, στην περιπλάνησή μου...
Ελπίζω ότι αυτό θα γίνει κατανοητό κι ότι απλώς θα μας προβληματίσει τον καθένα χωριστά.
Το μόνο βέβαιο είναι πως κανένα πρόβλημα δεν λύνεται αν δεν το βλέπουμε!

Ephemeron είπε...

Εφτασα καποτε μεχρι εκει, αλλα ξοδεψα ολο το καιρο στη καταπληκτικη Σαμοθρακη. Μακαρι να ειχα κανει το ψαξιμο που κανεις εσυ τωρα...
Πολυ ωραιο το οδοιπορικο σου, πολυ καλες οι σκεψεις σου, και περιμενουμε τη συνεχεια...

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Εφήμερε, ήθελα πάντα να έχω κάποιες προσωπικές εντυπώσεις από τα μέρη αυτά. Ελπίζω ότι έχω προσεγγίσει τους τόπους και τους ανθρώπους και το θέμα με τον σεβασμό, που τους πρέπει...
Σ' ευχαριστώ!

ELvA είπε...

Τι καλα που εχουμε και εσενα Αστεροειδη και μας ταξιδευεις σε μερη που δεν πηγαμε και ισως δεν παμε ποτε..(Ειδικα εμεις που δεν ειμαστε κοντα..)
Ποσοι και ποσοι λενε οτι θελουν να γυρισουν τη Θρακη, αλλα σταματανε εξω απο καποια μερη που αν πηγαιναν θα εβλεπαν ολα αυτα που μας κρατουν χωρισμενους σε δυο κοσμους, που ομως ειναι ομοιοι σαν δυο σταγονες νερο!

Kαλο βραδυ απο τη χωρα του.. χιονιά! ;)

STELIOS PENTARVANIS είπε...

ρε φίλε τι υπέροχες φωτογραφίες είναι αυτές;

STELIOS PENTARVANIS είπε...

και πόσο δύσκολη είναι η Ελλάδα γαμώτο για τα παιδιά της.

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Elva, μόνο τεχνητά μπορούν να είναι τα τείχη, που χωρίζουν ανθρώπους... Κι αν δούμε έστω τα τείχη, αρχίζουμε να λύνουμε το όποιο πρόβλημα!
Καλό βράδυ από την χώρα της Άνοιξης στην χώρα του Χιονιά!
(Έχετε τώρα βράδυ ακόμη, ε;)
;-)

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Είναι επιλεκτικά δύσκολη αυτή η μάνα Ελλάδα για τα παιδιά της, Wrong Man!
Σ' ευχαριστώ (νεώτερε) φίλε μου!!!
:-)

σοκολάτα πορτοκάλι είπε...

Prin 10 χρόνια που ήμουν στην Ξάνθη, με τρόμο καταλαβα οτι οι μουσουλμανικές γειτονιές δεν είχαν φώτα στους δρόμους, οι δε μπάρες ήταν ακόμα εκεί για να θυμίζουν τα αποτροπαια του παρελθόντος!

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

ΣΠ, κάποτε θα συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι, όπως όλα τα έθνη, άλλωστε, έτσι κι εμείς, ως έθνος δεν είμαστε και τόσο αθώο. Και τότε μπορεί να καταλάβουμε καλύτερα τον περίγυρό μας... και ίσως και να προχωρήσουμε...

DonnaBella είπε...

o pateras mou didaske (poly palia)gia ena disthma tous daskalous pou tha phgainane sta pomakoxwria, sto panepisthmio Thessalonikhs. yphrxan k yparxoun panta perierges politikes me auth thn perioxh, k polys fanatismos. alla pragmatika, moiazei to ellhniko kratos-emeis- na exei xasei polles eukairies na afomoiwsei auton ton plhthysmo.

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

DonnaBella, δεν επιθυμώ να κάνω πολιτική, πόσω μάλλον διεθνή πολιτική. Βλέποντας το ζήτημα από άποψη ανθρωπιστική, κυρίως, νομίζω ότι έχει την υποχρέωση η Ελληνική Πολιτεία να αγκαλιάσει ΚΑΙ με Ελληνική παιδεία την μειονότητα, εξασφαλίζοντάς της έτσι ίση πρόσβαση στα πάντα και να δώσει την ευκαιρία της αφομοίωσης σε όσους το επιθυμούν.
Τούτο θα ήταν και προς το συμφέρον μας, λαμβανομένου υπ' όψιν ότι όλοι μας θέλουμε και ψυχολογικά ή πρακτικά χρειαζόμαστε να ανήκουμε κάπου - κι αν αυτό το κάπου δεν είναι το Κράτος, πολίτες του οποίου είμαστε, θα το αναζητήσουμε αλλού και κάπου θα το βρούμε, κάποιοι τρίτοι θα ικανοποιήσουν την ανάγκη μας και θα την εκμεταλλευθούν, τελικά...

DonnaBella είπε...

symfwnw mazi sou. allwste, pisteuw pws Ellhnas den geniesai - ginesai. k thewrw pws mono an kataferoume na epanaprosdiorisoume k na pistepsoume stis (anthrwpistikes, anthrwpokentrikes k oxi ethnikistikes) axies pou mas kanoun Ellhnes mporoume na epiviwsoume kai san kratos.ti allo?

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Δεν μπορείς να φαντασθείς πόσο χαίρομαι που τα λες αυτά.
Είχα επιφυλάξεις για το κατά πόσο έπρεπε να καταπιαστώ σε blog με ένα τέτοιο θέμα και για το κατά όσο θα γινόταν κατανοητό το πρίσμα μου.
Πολιτικά, ίσως μπορεί ο καθένας να έχει απόψεις πολλές και διάφορες, αλλά η ανθρωπιστική προσέγγιση δεν μπορεί παρά να είναι μόνο μία! Κι αυτό δεν αφορά μόνο στους Μουσουλμάνους, αλλά σε όλους όσοι βρίσκονται σε θέση δύσκολη, μειονεκτική, περιθωριοποιημένη...
Εν προκειμένω, πάντως, ακόμη κι αν δεν μπορούμε να επιτύχουμε την αφομοίωση, μπορούμε, πάντως, να επιδιώκουμε σε πρώτη φάση την μη αποξένωσή τους. Τα υπόλοιπα θα ακολουθήσουν σιγά-σιγά...

katrine είπε...

Με πολύ προσοχή και αργά αργά, απόλαυσα διαβάζοντας, σχεδόν συνταξίδεψα μαζί σας αλλά και προβληματίστηκα. Τόσο δα ανθρωπιά θέλει..
σας ακολουθώ ,αργότερα θα διαβάσω και το παρακάτω:)
Καλημέρα

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Είναι πολλά χρόνια, Katrine, που δεν πιστεύω πια σε πολιτικές ιδεολογίες και ταμπέλες... Μία μόνο προσέγγιση χρειάζεται και αρκεί: ο ανθρωπισμός!
Με λένε (μερικές φορές, να εξηγούμαστε!!!) "αριστερό" και λέω όχι - στην εποχή μας η μόνη αριστερά είναι ο ανθρωπισμός...

Σταύρος Αγγελόπουλος είπε...

αχ Γιάννη υπηρέτησα εκεί και μόνο καλές αναμνήσεις έχω από τις πόλεις και τον κόσμο!
όντως οι Πομάκοι δεν αισθάνονται Τούρκοι και δεν είναι Τούρκοι! Και εμφανισιακά δεν μοιάζουνε με Τούρκους!
Απλά οι λάθος πολιτικές του απομόνωσαν από τους υπόλοιπους ΕΛΛΗΝΕΣ.

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Σταύρο, ακριβώς αυτό είναι το νόημα αυτών των αναρτήσεων - όπως το βίωσες κι εσύ.
Οι άνθρωποι δεν είναι Τούρκοι - αλλά αν δεν τους μεταχειρισθούμε όπως οφείλουμε σε όλους τους Έλληνες πολίτες, οι γείτονες καραδοκούν να τους αγκαλιάσουν και να τους εκτουρκίσουν!

 
GreekBloggers.com