Σαβάννα - ζωντανό μάθημα διατήρησης του περιβάλλοντος

Με τον Αμερικάνικο Νότο με συνδέουν πολλοί δεσμοί. Για λόγους προσωπικούς, οικογενειακούς και επαγγελματικούς, έχω γυρίσει μεγάλο μέρος του, αλλά συχνά επιστρέφω και το ίδιο συχνά εκπλήσσομαι ευχάριστα από μια καινούρια "ανακάλυψη" - μια καινούρια συναναστροφή, μια κρυμένη γωνιά, μιαν ολόκληρη πόλη ή μουσικές μακρόσυρτες σαν την ίδια την ζωή στον Νότο, ήχους βγαλμένους από τις προσμείξεις των λαών και τα βάσανά τους.
Η Σαβάννα ανήκει στην κατηγορία των πόλεων, που ανακάλυψα πιο πρόσφατα και που με θάμπωσαν με το περιβάλλον τους. Όταν πήγα για πρώτη φορά ήταν στην καρδιά του φετινού Χειμώνα, με ένα κρύο διαπεραστικό αλλά και μ' ένα φως λαμπερό, υπέροχο. Όταν τράβηξα τις κουρτίνες του δωματίου, στο Ξενοδοχείο, εκείνο το πρώτο ξημέρωμα έμεινα άναυδος να κοιτάζω τελείως απρόσμενα μιαν από τις πιο μαγευτικές ανατολές, που έχω δει στην ζωή μου...

Χωρίς να το πολυσκεφθώ, ντύθηκα βιαστικά και με την φωτογραφική μηχανή ανά χείρας κατέβηκα στην προκυμαία του ποταμού, ακριβώς κάτω από το Ξενοδοχείο μου. Πολύ γρήγορα, είδα στην απέναντι όχθη του ποταμού Savannah River, που διασχίζει την πόλη, το Ξενοδοχείο Westin, λουσμένο στο υπέροχο φως και στις αποχρώσεις της ανατολής του ήλιου. 

Η ανατολή ήταν η πρώτη από τις εκπλήξεις, που μου επεφύλασσε η Σαβάννα. Η ίδια η πόλη είναι πανέμορφη και δεν είναι καθόλου τυχαίο το ότι υποδέχεται περισσότερα από 6 εκατομμύρια τουρίστες τον χρόνο. Υποθέτω πως ο κυριότερος λόγος γι' αυτό είναι το ότι τόσο το φυσικό όσο και το αρχιτεκτονικό περιβάλλον της έχουν διατηρηθεί υποδειγματικά.
Από κτιριακή άποψη, έχω την αίσθηση ότι δεν έχει πειραχθεί τίποτε από την εποχή της ίδρυσης της πόλης, το 1733. Τα περισσότερα σπίτια του κέντρου της πόλης είναι πλουσιόσπιτα, με σαφή τα χαρακτηριστικά της μεγαλοαστικής τάξης, των μεγαλεμπόρων και των επιτυχημένων της στρατιωτικής σταδιοδρομίας, της επιστήμης ή της Τέχνης, που τα κατοικούσαν ή τα χρησιμοποιούσαν για επαγγελματικές δραστηριότητες. Το ίδιο σαφή και διατηρημένα πάνω τους είναι τα τολμηρά χρώματα, τα σημάδια της ιστορίας και των ευρωπαϊκών επιρροών όσων τα σχεδίασαν ή παρήγγειλαν την κατασκευή τους.

Το οικονομικό θαύμα της Σαβάννας, που, άλλωστε, αποτέλεσε την πρώτη πρωτεύουσα της Πολιτείας της Γεωργίας και παραμένει ακόμη σήμερα ένα από τα σπουδαιότερα εμπορικά λιμάνια της Αμερικής, οφείλεται ασφαλώς στους σκλάβους, στο όνειδος, δηλαδή, της εποχής πριν από τον Αμερικανικό Εμφύλιο. Ωστόσο, ανεξάρτητα από αυτό, γεγονός είναι ότι η πρωτοφανής εκείνη  ευμάρεια μετουσιώθηκε σε θαυμαστή αρχιτεκτονική και ιδιοφυή ρυμοτομία, που διατηρούνται αναλλοίωτες ώς σήμερα.  

                           

                             

                              
                            

                             

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει η ρυμοτομία της πόλης, το διάγραμμα της οποίας έχει χαρακτηρισθεί από αρχιτέκτονες το ιδιοφυέστερο της Αμερικής και ίσως του κόσμου όλου! Oι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν πολλά στοιχεία εδώ,  αλλά αυτό, που έχω εγώ ως απλός περιηγητής να παρατηρήσω είναι πόσο καλαίσθητο αποτέλεσμα δίνει το γεγονός ότι κάθε 2-3 τετράγωνα υπάρχει πλατεία-πάρκο, συχνά με συντριβάνι και οπωσδήποτε με αγάλμα ή άλλο γλυπτό.

                      

Η προηγούμενη απεικόνιση δίνει μιαν ιδέα, αλλά η πραγματική αίσθηση και η λειτουργικότητα της ρυμοτομίας αυτής είναι κατά πολύ ανώτερες της όποιας ιδέας μπορεί να σχηματισθεί από ένα διάγραμμα. Στις πόλεις του Αμερικάνικου Νότου, με την συχνά ανυπόφορη ζέστη και υγρασία του Καλοκαιριού, είναι σχεδόν ζήτημα επιβίωσης το να μπορεί να ξαποστάσει κάθε λίγο σε μια μικρή, σκιερή και  δροσερή όαση ο περιπατητής, ενώ δεν είναι διόλου ήσσονος σημασίας και το ότι οι πλατείες αυτές μειώνουν αναγκαστικά την ταχύτητα των κινούμενων αυτοκινήτων, κάνοντας το κέντρο της Σαβάννας φιλικό και ασφαλές για τους πεζούς. 

                          

                            
                           

Για να τονισθεί η ατμόσφαιρα 18ου - 19ου αιώνα, στην πόλη κυκλοφορούν άμαξες με άλογα, που χρησιμοποιούνται, βέβαια, από τους τουρίστες, αλλά δεν παύουν να αποτελούν σημαντικό και καθοριστικό στοιχείο αυτής της ατμόσφαιρας...

                           

Και στο ποτάμι κυκλοφορούν ποταμόπλοια, όπως το γνωστό "Georgia Queen", που βλέπουμε εδώ φωτογραφημένο σε ώρα ανατολής...

                           

Άλλο χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής είναι οι περίτεχνες σιδεριές, που δεν λείπουν από πουθενά...

                           

                           

                           

                              

Όπως δεν λείπουν από τους δρόμους ούτε τα παλαιϊκά φώτα...

                          

Όπως δεν λείπει, επίσης, ούτε το Ελληνικό στοιχείο...

                          

Άλλωστε, ένας Έλληνας, ο John P. Roussakis, διετέλεσε Δήμαρχος αυτού του κοσμήματος του Νότου για 22 ολόκληρα χρόνια - από το 1970 ώς το 1992.

Και το Καλοκαίρι; Το Καλοκαίρι, δεν αλλάζουν πολλά πράγματα... Η πόλη εξακολουθεί να παραμένει ήρεμη και χαλαρή, αφού οι "θορυβώδεις" τουριστικές δραστηριότητες περιορίζονται σε συγκεκριμένα σημεία της πόλης: στο Ellis Square και, φυσικά, στην προκυμαία, το Riverfront - εκεί όπου άλλοτε οι σκλάβοι φόρτωναν ολημερίς το βαμβάκι στα πλοία, σήμερα περιφέρονται ομάδες τουριστών, που μπαινοβγαίνουν σε μπαρ, εστιατόρια και καταστήματα αναμνηστικών.  Στην υπόλοιπη πόλη οι τουρίστες κυκλοφορούν συνήθως οργανωμένα, για να δουν τα αξιοθέατα, τα περισσότερα από τα οποία είναι σπίτια μεγάλου ιστορικού ή αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, που έχουν μετατραπεί σε Μουσεία ή είναι απλώς επισκέψιμα, ανεξάρτητα από την σημερινή τους χρήση.  

Όπως και να το κάνουμε, πάντως, η τουριστική αξιοποίηση είναι ήπια, δεν φαίνεται να δημιουργεί όχληση (τουλάχιστον τώρα, Ιούνιο μήνα) και οπωσδήποτε δεν καταλήγει στο ξεσάλωμα, που παρατηρείται σε ορισμένους Ελληνικούς τουριστικούς προορισμούς. 

Η μεγάλη ζέστη, σε συνδυασμό με την γνωστή υγρασία του Νότου, είναι μια άλλη σημαντική διαφορά. Τα παιδιά, αλλά πολλές φορές κι οι μεγάλοι, που τα συνοδεύουν, καταφεύγουν σε εκείνα τα  συντριβάνια της πόλης, που είναι διαμορφωμένα ως πίδακες νερού, που ξεπηδά από το έδαφος και μου φάνηκαν πολύ αποτελεσματικά - εκτός από προκλητικά για έναν ενίοτε σοβαρό Ευρωπαίο, όπως εγώ!!! Τουλάχιστον μία φορά μπήκα στον πειρασμό να τα πετάξω όλα και να πάω κι εγώ να γίνω μούσκεμα... αλλά κρατήθηκα!

                          

                            

                             

                           

Με λίγα λόγια, νομίζω ότι δεν θάταν υπερβολή αν έλεγα πως η Σαβάνα αποτελεί ένα συμπυκνωμένο και πολύ χειροπιαστό μάθημα στην διατήρηση του φυσικού, αρχιτεκτονικού και ιστορικού περιβάλλοντος... και σ' αυτό οφείλει την σταθερή τουριστική της ανάπτυξη, που, μαζί με την μεγάλη εμπορική κίνηση του λιμανιού της, είναι καταφανώς υπεύθυνες για την ανθηρή οικονομική της κατάσταση.   

                         

                                                     Ηλιοβασίλεμα στην Bay street