Τετάρτη 9 Ιουνίου 2010

Η Κάσος ως βίωμα του Αρχιπελάγους - Προδημοσίευση


Με την ουσιαστική συμβολή της Ελληνικής λογοτεχνικής γενιάς του '30, το Αρχιπέλαγος ως τοπίο, παραδόσεις και ανθρωπογεωγραφία αποτέλεσε καθοριστικό μέρος του συλλογικού DNA των πρώτων Ελληνικών μεταπολεμικών γενιών.
Οι μεταπολιτευτικές γενιές, όμως, δεν πρόλαβαν να βιώσουν με ένταση και ακρίβεια την εμπειρία του Αρχιπελάγους, όπως μας το παραδίδει ο Οδυσσέας Ελύτης, μέσα από τους «Προσανατολισμούς» του, καθώς οι μεγάλες κοινωνικο-οικονομικές ανακατατάξεις προκάλεσαν, στο μεταξύ, μια ριζική μετάλλαξη τοπίου και ανθρώπων.
Από την δεκαετία του ’80 κι έπειτα, τα Ελληνικά νησιά, άρχισαν να "βαραίνουν" από την άναρχη τουριστική αξιοποίηση, όπως, αντίστοιχα, πήρε κι ο τρόπος ζωής των νησιωτών να «αλαφρώνει», να μετατρέπεται από τρόπος επιβίωσης και καρποφόρος διάλογος με την γη και τα στοιχεία της φύσης σε "lifestyle", που με την γυαλάδα του βρίσκει μαζικότερη απήχηση - άρα και τουριστική πελατεία.
Από την άποψη αυτή, η Κάσος, ο εκτεταμένος αυτός βράχος στην ράδα των πλοίων ανάμεσα στην Κρήτη και στην Ρόδο, μπορεί δίχως υπερβολή να χαρακτηρισθεί βίωμα του Αρχιπελάγους, όπως κάποιοι από μας δεν το πρόλαβαν.

Πρωτοπήγα στην Κάσο, καθώς πύρωνε θείος Ιούλιος μήνας, μόλις το 2008. Χωρίς να το προσδοκώ και χωρίς να το κάνω συνειδητά, βρέθηκα άξαφνα να αναβαπτίζομαι σε νάματα, που θεωρούνται πια χαμένα για μεγάλο μέρος του Ελληνικού χώρου.
Με το που πάτησα το πόδι μου στο νησί, ήταν σαν να πέρασα μέσα από μια τρύπα του χώρου και του χρόνου και να μπήκα σε μιαν άλλη διάσταση.

Η θάλασσα διαυγής και πιστή στην γαλαζοπράσινη παλέτα του Αρχιπελάγους.



Η γη οικεία, στους γκρίζους και στους καφέ τόνους της πέτρας.



Κι ολόγυρα σπίτια φαγωμένα από τα στοιχεία της Φύσης κι από το αμείλικτο πέρασμα του χρόνου. Εδώ κι εκεί, παντού, ξύλα... Ξύλα από πόρτες παλιές, παραθυρόφυλλα, ντουλάπια. Ξύλα σαν από ταξίδια σπιτιών κι ανθρώπων, που δεν τέλειωσαν, κομμάτια ζωής, που ψάχνει τον δρόμο της. Άλλοτε τον βρίσκει, άλλοτε όχι – αλλά πάντα επιμένει, ακόμη επιμένει, πάντα επιμένει.



Κι ύστερα, οι άνθρωποι. Λίγοι είναι και πέφτεις συνέχεια πάνω τους. Όπου και να πας, τους ίδιους συναντάς ξανά και ξανά… Στην Μπούκα το πρωί, στην παραλία του Εμπορειού το μεσημέρι, στα νωχελικά στενάκια της Αγιά-Μαρίνας, το απόγευμα…







Όσο περνούσαν οι μέρες, ένοιωσα να αφομοιώνομαι – γλυκά, όμως - στο περιβάλλον του νησιού, γιατί ακριβώς αυτοί οι άνθρωποι, βία 1000 ψυχές όλες κι όλες, που έχουν απομείνει στο νησί, μ’ είχαν κιόλας αγκαλιάσει γενναιόδωρα, αλλά δίχως βία ή πίεση. Όπως, δηλαδή, θ’ αγκάλιαζαν κι έναν δικό τους, έναν συγγενή ή φίλο ξενιτεμένο, που τον ξαναβρήκαν έπειτα από καιρό. Με χαιρετούσαν μ’ ένα νεύμα οικειότητας, μου μιλούσαν στον δρόμο απλά κι όπως τύχει, χωρίς επιτήδευση, χωρίς επιφυλακτικότητα.
Με κάποιον τρόπο σχεδόν μαγικό, ήξεραν ήδη ποιός είμαι, πότε ήρθα και γιατί, ποιός άνεμος ή ποιος άνθρωπος μ’ έφερε στη γη τους. Τα νέα στην Κάσο μαθαίνονται ακόμη στόμα με στόμα και μαθαίνονται γρήγορα,. Τα μοιράζονται όλοι καλοπροαίρετα, γιατί τίποτε δεν χωρίζει τον ένα από τον άλλο, τίποτε δεν αρπάζει ο ένας από τον άλλο. Και δεν υπάρχει νέο πιο σπουδαίο από την άφιξη ενός «ξένου» στο νησί…

Ο κόσμος είναι απλός - από την φτιάξη του απλός. Κι οι Κασιώτες, είμαι σίγουρος, το ξέρουν: μόνον έτσι μπορώ να ερμηνεύσω την θετική τους στάση απέναντι σ’ όποιον πρωτοέρχεται στον τόπο τους.

Θυμάμαι τώρα την Λέλα Μαρκαντώνη, με την σπίθα του οράματος στο βλέμμα: μονάχη της διατηρεί άριστα ζωντανό, λειτουργικό, ένα παραδοσιακό Κασιώτικο σπίτι, το πατρικό της σπίτι, πάνω από το λιμανάκι της Μπούκας, και μου το άνοιξε διάπλατα, για να το δω και να το φωτογραφήσω.



Το ίδιο πνεύμα και το ίδιο όραμα είδα να σπιθίζει στο βλέμμα της οικογένειας Παπαδάκη, που μου άνοιξαν και το δικό τους υποδειγματικά αναστηλωμένο σπίτι και μου επέτρεψαν μια ματιά στο πώς μπορεί να ήταν η ενδο-οικιακή καθημερινότητα μιας παλιάς μεγάλης οικογένειας αρχόντων Κασιωτών.



Αναλογίζομαι, μετά, τον παπού και την γιαγιά, στο αυτοσχέδιο παραδοσιακό τυροκομείο, το «μητάτο» τους ψηλά στο βουνό, πλάι στον Άγιο Παντελεήμονα, να μου εξηγούν μέσα στο λιοπύρι υπομονετικά και γλαφυρά όλη την τυροκομική διαδικασία, σαν να λέγαν ιστορίες σε αγαπημένο εγγονό.



Χαμογελάω με τον Γιάννη, στον Εμπορειό, που μόλις πήγα να τον φωτογραφήσω, μούκανε νόημα να περιμένω να φορέσει την ναυτική τραγιάσκα του, λες και τόξερε πως «θάγραφε» έτσι καλύτερα στον φακό μου - και είχε βέβαια δίκηο.



..........


Μα πιο πολύ απ’ όλα κι απ’ όλους θυμάμαι τα παιδιά, αγόρια και κορίτσια του Λυκείου, που με συγκέντρωση κι αφοσίωση ολοφάνερη χορεύανε τους παραδοσιακούς τους χορούς στο Κέντρο Νεότητας, εκείνο το βράδυ της 2ας Ιουλίου του 2008. Γρήγορα και μοιραία με συνεπήρανε κι εμένα, τον άμαθο κι άσχετο πρωτευουσιάνο, στους ρυθμούς τους, χωρίς να το καταλάβω.







Κι είναι κυρίως αυτό το τελευταίο στοιχείο, που μου δίνει την βεβαιότητα πως η μακρινή αυτή γωνιά του Αρχιπελάγους δεν έχει μόνο παρόν ανυποψίαστο για την υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά έχει και μέλλον, έχει δυνατότητες ανάπτυξης, που, πατώντας πάνω στην παράδοση, θα καρποφορήσουνε την προκοπή, μπορούνε να καρποφορήσουνε την προκοπή!
Όλοι οι τόποι είναι πρωτίστως οι άνθρωποί τους και πρώτοι οι νέοι της Κάσου δείχνουν πως μπορούν να συγκεράσουν τις αντιθέσεις, μπορούν ακόμη και τις φυσικές αντιξοότητες να αξιοποιήσουν με φαντασία εφηβική και γόνιμη.

Η τουριστική ταυτότητα της Κάσου και η μελλοντική της ανάπτυξη δεν βρίσκεται στην άκρατη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, που ως πρακτική έχει ήδη δοκιμασθεί και χρεωκοπήσει αλλού. Βρίσκεται μάλλον εκεί όπου η με μέτρο αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών θα συναντήσει την παράδοση και τον σεβασμό στις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου, εκεί όπου ακόμα κι αυτή τούτη
η μεγάλη γεωγραφική απόσταση από την Αθήνα θα ενταχθεί αναπόσπαστα και δημιουργικά στην ταυτότητα αυτή, ώστε να αποτελέσει πόλο έλξης του συνειδητού ταξιδευτή - όχι του τυχαίου, περαστικού τουρίστα!









..........


Σημείωση: Προδημοσίευση μέρους από τον Πρόλογο του δίγλωσσου Λευκώματος "Kassos  Timeless", με φωτογραφίες του Γιάννη Δ. Καρνεσιώτη, που προβλέπεται να κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις Εκδόσεις "C & P Ltd.", Αθήνα - Τηλ. 210 6741 332

36 σχόλια:

aKanonisti είπε...

Εχω πεθυμήσει πολύ τις Κυκλάδες...
Μα πάρα πολύ...

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Κυκλάδες για ορεκτικό και Δωδεκάνησος για κυρίως πιάτο, Ακανόνιστη!
;-)

dinos είπε...

ευγε σου ευχομε καλη επιτυχια η κασος
χρειαζετε τετοιες αναφορες απο ξενικους ,θα δουν με ξεκαθαρο ματι ισως αυτα που βλεπουμε και μερικοι κασιωτες αλλα δεν τα λεμε.

Hfaistiwnas είπε...

Αχ, είναι ότι ακριβώς χρειάζομαι στις διακοπές μου.. ακριβώς όπως το περιγράφεις, γαλήνια..
Πανέμορφες φωτό.. αλλά πιο όμορφο το συναισθημα που μου έβγαλε...

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Σ' ευχαριστώ, Skipper! Μιλάμε εμείς ΚΑΙ για σας!

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Εσένα, Ηφαιστίωνα, πρέπει να σε πάρουμε όλοι μαζί απ΄πο το χεράκι, να σε γυρίσουμε σε κάνα νησί, μου φαίνεται... Μέχρι τότε, θα σούχουμε φωτογραφίες!!!
;-)

Hfaistiwnas είπε...

Καλά θα είναι και με τις φωτό..
Από το ντιπ ολότελα καλή και η Παναγιώταινα.. :):):)

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Κάνε positive thinking, Ηφαιστίωνα!
Καλομελέτα, δηλαδή...
;-)

ασωτος γιος είπε...

υπεροχες "ελληνικες" γραμμες στα προσωπα τους τα φιλημενα απο τον ηλιο και την αρμυρα μια ζωη,δροσερα κοριτσια και μια ελλαδα που ξεμυαλιζει την μοναξια της

s_pablo είπε...

Εγκλωβισμένος (βαράτα με κι ας κλαίω) στο δικό μου νησί για 5 χρόνια έχασα την επαφή μου με τις καλοκαιρινές διακοπές και τα νησιά του Αιγαίου.

Μου θύμισε η περιγραφή την Φολέγανδρο του 1992, που κάναμε μπάνιο 10 μέτρα από εκεί που άραζε το πλοίο ή την Σέριφο της ίδιας περιόδου που στην, τότε, υπέροχη Χώρα δεν υπήρχε καν φωτσμός στους δρόμους.

ELvA είπε...

Τελικα, Αστεροειδη μας,μια χαρα περνας στα νησια, (τι oμορφια εχει και η Κασος!)
Για πες μου, ομως, πότε να στειλω τη Σουηδεζα μηχανικο για διακοπες στην Ελλαδα, οπου θα της εχεις 'ολα τα κομφορ και τις πολυτελειες' οπως ειπες,(δε το ξεχασες πιστευω); :))

Αν οχι τι αλλο, θα σταματησεις να σκεφτεσαι το..σερβις αυτοκινητου!;PP

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Καλοκαιρινές ασωτείες, που θάλεγες κι εσύ, Άσωτέ μου!
;-)

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Άσε, βρε Pablo... Τέτοιους εγκλωβισμούς νάχαμε όλοι!!!
:-)))

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Elva μου, μερικά σπίτια είναι πάντα ανοιχτά, χειμώνα-καλοκαίρι, πρωί - βράδυ (για Σουηδέζες μηχανικούς).
Όποτε θέλει νάρθει το κορίτσι - όλα κι όλα, η Ελληνική φιλοξενία δεν είναι διαπραγματεύσιμο είδος...
:-)))

Roadartist είπε...

ΤΕΛΕΙΑ... Τι υπέροχα... Ένα από όσα αγαπώ στην Ελλάδα πιο πολύ είναι η θάλασσα του Αιγαίου..
Ο δε συνδιασμός με τον Ελύτη με πέθανε, με έχει καθορίσει η ποίηση του.. Δεν έχω πάει ποτέ στην Κάσο.. και το γαμώτο είναι πως φαντάζομαι πως το νησί θα είναι φθηνό, τα πάντα προσιτά και οι κάτοικοι πολύ φιλόξενοι, πάντα είναι σε τέτοια μέρη.. αυτό που με προβληματίζει είναι τι γίνεται με τα ακτοπλοικά..Ίσως και τους κατοίκους..
Πες μας πάντως από περιέργεια τιμές ακτοπλοικών κ συχνότητα δρομολογίων.. Να σαι καλά να μας φέρνεις τέτοιες υπέροχες εικόνες!

Roadartist είπε...

Eννοώ πως ίσως προβληματίζει αυτό και τους κατοίκους. Καλό βράδυ!

orfia είπε...

μας ταξιδεψες Γιαννη...!!! Καλη επιτυχια στο λευκωμα..!!

ο δείμος του πολίτη είπε...

Για μας εδώ πάνω, μία περιήγηση στις Κυκλάδες όχι μόνο είναι ένα ακριβό χόμπι, ανάλογο του Ντουμπάι, αλλά και μακρινό. Δυστυχώς μένουμε με τέτοιες δημοσιεύσεις και αισθανόμαστε σα να έχουμε ταξιδέψει.

STELIOS PENTARVANIS είπε...

ωραία ιδέα για το καλοκαίρι ,καλημέρα και καλή επιτυχία.

tovenito είπε...

υπέροχες φωτογραφίες, υπέροχο τοπίο. το όνειρό μου είναι ένα μικρό σπιτάκι σε ένα τέτοιο νησί. κατά προτίμηση αμοργό! αν έχεις υλικό κάνε κάτι αντίστοιχο!

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

RoadArtist, το πλοίο για την Κάσο δεν εξυπηρετεί, εκτός αν έχει κανείς άφθονο χρόνο, να διαθέσει... Χρειάζεται σχεδόν μια μέρα για να φτάσει - αλλιώς τι άγονη γραμμή και τι ξεχασμένος τόπος θάταν;
Το αεροπλάνο βοηθάει περισσότερο, με κόστος της τάξεως των 200 ευρώ ή κάτι παραπάνω, πήγαιν' - έλα...

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Ευχαριστώ, Orfia!

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Δείμο, κάνω ό,τι μπορώ, πάντως!
;-)

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Wrong Man, σε πεθύμησα!
Και σ' ευχαριστώ!
;-)

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Κάτι τέτοιο είναι και το δικό μου όνειρο, tovenito...
Η Αμοργός είναι στα σχέδια των εξορμήσεων και παλιό απωθημένο!
Ελπίζω να το καταφέρω...

Margo είπε...

Υπέροχο αφιέρωμα!
Μα τι δουλειά κάνεις (δε χρειάζεται να απαντήσεις βέβαια:-) είσαι όμως καταπληκτικός!!!
Αναδεικνύεις για τον κάθε τόπο την αληθινή, την γνήσια ομορφιά του.
Καλή επιτυχία στο λεύκωμα και καλό καλοκαίρι στους Κασιώτες:-)

Stathis Tzouvaras είπε...

Φοβερη δουλεια !!

nikos είπε...

Κανονικά τώρα θα έπρεπε να γκρινιάξω, όχι μόνο λόγω χαρακτήρα αλλά και γιατί τις τελευταίες μέρες ακυρώνονται το ένα μετά το άλλο τα (ελάχιστα) σχέδια για διακοπές. Αλλά μπορείς με τέτοιο κείμενο; Μπορείς με τέτοιες φωτογραφίες; Αυτή είναι η χάρη των μικρών, δυσπρόσιτων, μη κοσμοπολίτικων νησιών, που δεν ξέρεις καλά καλά αν ανήκουν στις Κυκλάδες ή στα Δωδεκάνησα. Ξέρεις ποιο είναι το πρόβλημά μου; Κολλάω πάρα πολύ σε κάποιους τέτοιους τόπους. Κι ενώ υπάρχουν τόσοι άλλοι, όλο στους ίδιους επιστρέφω.

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Margo, σε τέτοιους καιρούς μια δουλειά έχουμε όλοι:
Να ανακαλύπτουμε και να αποκαλύπτουμε σ' όλους την ομορφιά όπου την βρούμε! Η ωραιότης θα σώσει τον κόσμο, αλλά χρειάζεται κι ένα χεράκι βοήθειας από μας...
;-)

Σ' ευχαριστώ!

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Σταθάκο, σ' ευχαριστώ!

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Νίκο, παραπονιάρη!!!
Να σου πω την αλήθεια, το βρίσκω και λίγο γοητευτικό νάχουμε σταθερά σημεία αναφοράς, να κολλάμε, να επανερχόμαστε... Σημαίνει κάτι αυτό για μας, πως μας μιλάει ο τόπος, μας μιλάνε οι πέτρες των νησιών μας, οι άνθρωποι... πως βρήκε την πατρίδα της η καρδιά μας, η ψυχή μας, κυρίως!

Κι αν ακυρώνονται τα σχέδια των διακοπών, σχέδια είναι και στην φύση τους είναι ν' ακυρώνονται πότε-πότε, ώστε να ανοίγουν τον δρόμο στο αναπάντεχο, στο αθυόρμητο, στο απρογραμμάτιστο, που συνήθως είναι και το πιο μαγικό... έτσι;
;-)

sCaTterBraiN είπε...

εκτός από υπέροχες φωτογραφίες γράφεις και υπέροχα. η κάσος ακούγεται ονειρική...

καλή επιτυχία και στο βιβλίο. πότε είναι η παρουσίαση;

:-)

Unknown είπε...

Με συγχωρείς,επειδή δεν το αναφέρεις πουθενά, προ-παραγγελίες δέχεστε;

:-)

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Θα ρωτήσω τον εκδότη και θα σου πω, SB - σιγά μη σ' άφηνα απ' έξω!!!
;-)

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Βεβαίως, ΑΕΡΙΚΟ μου - πόσες εκατοντάδες αντίτυπα θέλεις να σου στείλει ο εκδότης;
;-)

dyosmaraki είπε...

Πανέμορφες φωτογραφίες από την "άγονη-γόνιμη" γραμμή...
Μία φορά μονάχα πήγα στην Κάσο και με μάγεψε!

Ισως την επισκεφτώ και φέτος που την 29 Ιούλη έχει τη γιορτή της σιτάκας.

Θα αναζητήσω το λεύκωμα. Νάσαι καλά που μας ενημέρωσες

 
GreekBloggers.com