Το βράδυ που η Κάσος ήρθε κι άραξε στο Γκάζι

Λίγο καιρό πριν, λέγαμε με την καλή μου φίλη  και οικοδέσποινα του "Dirty Ginger", την Έφη Γιαλούση, πως όλο το Γκάζι - και, μάλιστα, το "Dirty Ginger", όπως ανακαινίσθηκε τελευταία - δίνει μιαν αίσθηση νησιού με τον αέρα του και τον ανοιχτό ορίζοντα της πλατείας, την χαλαρή ατμόσφαιρα, τον κόσμο, που κυκλοφορεί ανέμελα, πίνει στο όρθιο, χορεύει ή απλώς κάθεται στα πεζούλια και χαζεύει.

Δεν μπορούσε, ωστόσο, τότε να φαντασθεί κανείς από τους δυό μας ούτε πως θαρχόταν η στιγμή που τούτη η αίσθηση θα γινόταν απτή πραγματικότητα ούτε πως υπεύθυνοι γι' αυτό θάμασταν εμείς οι ίδιοι, οι 2-3 άνθρωποι, δηλαδή, που συλλάβαμε την ιδέα του "KASSOS TIMELES"",  ενός φωτογραφικού Λευκώματος για την Κάσο και, ύστερα, αποφασίσαμε να το παρουσιάσουμε στην Αθήνα όχι με τρόπο επίσημο στον "στεγνό" χώρο ενός Βιβλιοπωλείου, όπως συνηθίζεται, αλλά στον αλλιώς φορτισμένο χώρο ενός bar...
Το βράδυ της Τετάρτης 20 Οκτωβρίου η Κάσος, μ' όλη την μαγεία ενός νησιού ποτισμένου με την αρμύρα του Αιγαίου, ήρθε κι άραξε απαλά στην Τριπτολέμου, στο "Dirty Ginger", που απλόχερα πρόσφεραν η Έφη Γιαλούση κι ο Νίκος Μαούνης, φίλοι καρδιακοί, που η μοίρα τόφερε να γνωρισθούμε πριν από μερικά χρόνια - πού αλλού; - στην Κάσο!

Εκείνο το βράδυ η Κάσος έφερε στο Γκάζι μαζί της χρώματα, αρώματα, μουσικές κι ανθρώπους νησιώτες από κούνια ή νησιώτες στην καρδιά κι όλα τούτα έσμιξαν γλυκά και φυσικά κι έκαναν το Γκάζι... νησί... νησί δικό μας!

Η αλήθεια είναι πως εκτός από κάποια λόγια σκόρπια δεν είχαμε προετοιμάσει τίποτε άλλο ούτε και περιμέναμε πως θα γίνονταν όσα, τελικά, έγιναν...
Όλα άρχισαν με την μπύρα, που ευγενικά είχε χορηγήσει η "ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΪΑ", η οποία έτσι κι αλλιώς, μαζί με τον Δήμο Κάσου, είχαν αγκαλιάσει από την αρχή την ιδέα της έκδοσης και με τρόπο, που μας έδωσε το πράσινο φως για να προχωρήσουμε. Τον ιδιαίτερα Κασιώτικο τόνο, όμως, μάλλον πρόσφεραν τα κασιώτικα ντολμαδάκια, μια λιχουδιά πολύ τοπική και πολύ αυθεντική - μικρές σφιχτοδεμένες μπουκιές, φρεσκομαγειρεμένες - που η εκδότρια, Μαρία Φάνη είχε παραγγείλει ειδικά για την βραδυά αυτή...

Όλα ξεκίνησαν με καθυστέρηση, καθώς η ατμόσφαιρα ήταν πολύ χαλαρή, λίγο σαν συγκέντρωση σε σπίτι, σαν party με φίλους.

Τον λόγο έλαβε πρώτος ο σκηνοθέτης Μιχάλης Παναγιωτόπουλος, Κασιώτης στην καταγωγή, που απευθύνθηκε πιο πολύ στους μη Κασιώτες καλεσμένους, περιγράφοντας με λίγα, αδρά λόγια την ιστορική διαδρομή και την μορφολογία του νησιού και των κατοίκων του. Αρχαιότητα, Βυζάντιο, τραγικό ολοκαύτωμα του 1824, που σημάδεψε για πάντα την μοίρα της Κάσου, σκληρό τοπίο, άνθρωποι σκληροτράχηλοι, ναυτιλία και εμπόριο, ακμή, παρακμή, μετανάστευση - τα κεφάλαια της κασιώτικης ιστορίας δεν είναι πολύ διαφορετικά από αυτά της υπόλοιπης Ελλάδας.

Στην συνέχεια η Μαρία Φάνη, η εκδότρια, που από άδολη αγάπη για το νησί, ανέλαβε μόνη κι αγόγγυστα όλο το οικονομικό κόστος της έκδοσης, αναφέρθηκε στην προσωπική της βιωματική σχέση με το νησί, που μέχρι πριν από λίγα χρόνια, δεν γνώριζε καν. Χαρακτήρισε εξάρτηση με τα όλα της την σχέση αυτή, ανάγκη ζωτική κι όχι απλώς επιλογή διακοπών.

Ο δημιουργός των φωτογραφιών και των κειμένων, που βάζουν τον θεατή στην ατμόσφαιρα του νησιού, Γιάννης Καρνεσιώτης, έλαβε τελευταίος τον λόγο.

Αποκάλυψε ότι κεραυνοβολήθηκε απρόσμενα κι ο ίδιος, όταν πρωτοπάτησε στην Κάσο και βρέθηκε μπροστά σε ένα τοπίο αιγαιοπελαγίτικο απείραχτο και σε μια μικρή κοινωνία, που, δίχως να τον γνωρίζει και δίχως να τον περιμένει, του ανοίχθηκε από την πρώτη ώρα και τον αγκάλιασε με εκείνα τα χαρακτηριστικά στοιχεία συμπεριφοράς, φιλοξενίας  και Ελληνικής γεννναιοδωρίας, που όχι άδικα έχουμε μάθει να συνδέουμε με την Ελλάδα περασμένων, αθώων, δεκαετιών.
Ένα  στοιχείο, που τονίσθηκε ιδιαίτερα στο σημείο αυτό, αλλά και στον διάλογο με τους καλεσμένους, που ακολούθησε: το βιβλίο δεν στήθηκε με την εγκεφαλική λογική του Τουριστικού Οδηγού, αλλά μάλλον με την συναισθηματικά φορτισμένη εστίαση σε λεπτομέρειες του φυσικού και του οικιστικού τοπίου, που δείχνουν την φθορά από την διαδρομή της Κάσου στον χρόνο και την ζωντανή μαγεία, που έχει προκύψει ως αποτέλεσμα. Η συγκεκριμένη προσέγγιση δείχνει, τελικά, την βαθύτερη, διαχρονική, ενότητα και τον ενιαίο χαρακτήρα, που διατηρούν ακόμα και τα πιο απομακρυσμένα νησιά του Αιγαίου, όπως η Κάσος. Δείχνει πέραν πάσης αμφιβολίας το κοινό, Ελληνικό ή Αιγαιακό λαϊκό ένστικτο, που εφευρίσκει ή, τέλος πάντων, καταφεύγει στις ίδιες κατασκευαστικές, αρχιτεκτονικές ή άλλες λύσεις για τα κοινά προβλήματα της ιστορικά δύσκολης καθημερινότητας στο Αρχιπέλαγος.
Οι γενιές, που έχουν διαμορφωθεί με την ιδιαίτερα φορτισμένη συναισθηματικά και αισθητικά ιδέα της Ελληνικότητας ως καθοριστικού χαρακτηριστικού και ως συνεκτικού ιστού μεταξύ των Ελλήνων της μητέρας-πατρίδας και των Ελλήνων της διασποράς ίσως διακρίνουν καλύτερα το πώς και το γιατί επιλέχθηκε ένας τέτοιος άξονας για το Λεύκωμα.
Κάπου εδώ άνοιξε ο διάλογος με το κοινό. Ο Κασιώτης δημοσιογράφος των "ΝΕΩΝ", Αντώνης Καραγιαννάκης, ειδικός στις αυτοσχέδιες μαντινάδες, που αποτελούν συστατικό στοιχείο των Κασιώτικων συναθροίσεων κάθε είδους, αποδείχθηκε εξ ίσου ειδικός στην ανάλυση του χαρακτήρα του νησιού και των συμπατριωτών του καθώς της φιλοξενίας, όπως την εννοούν αυτοί οι ακρίτες νησιώτες.

Δεν μιλάμε εδώ για φιλοξενία ξενοδοχειακού τύπου, αλλά για φιλοξενία σπιτικού τύπου, για ολοκληρωτικό άνοιγμα, δηλαδή, του σπιτιού, της καρδιάς και του τόπου τους και αυτό μπορώ να το βεβαιώσω ανεπιφύλακτα κι εγώ. Η Κασιώτικη φιλοξενία παρασύρει και αφομοιώνει - επίσης, μπορεί να σε κάνει ακόμη και να χορέψεις χορούς, που όχι μόνον δεν ξέρεις, αλλά δεν έχεις καν διανοηθεί, όπως συνέβη μ' εμένα, εκείνο το βράδυ, που με ξεσήκωσαν και χόρεψα σούστα... Με το δικό μου αμίμητα άσχετο και άρυθμο στυλ, είμαι βέβαιος!!!

Κάπως έτσι οδηγήθηκε στο τέλος της η βραδυά, όπως πέφτει γλυκά και απαλά η αυλαία το δείλι πάνω από το λιμανάκι της Μπούκας, όπως σβήνουν το ξημέρωμα οι νότες της λύρας σ' ένα Κασιώτικο πανηγύρι και σκορπίζονται στα στενά, στην Αγιά-Μαρίνα και το Αρβανιτοχώρι, οι χορευτές για να ξαποστάσουν ώς το επόμενο γλέντι...

Υ.Γ.: Οφείλω θερμές ευχαριστίες στους οικοδεσπότες του "Dirty Ginger", που παραχώρησαν τον χώρο, και στον Ερμή Κασάπη, που κάλυψε την βραδυά φωτογραφικά, ώστε να μπορούμε σήμερα να ξαναζήσουμε έστω και λίγο την ατμόσφαιρά της. Ήταν, όμως, μεγάλη η χαρά μου, που είχα την ευκαιρία να δω και πολλούς φίλους από τον χώρο του blogging, που μου έκαναν την τιμή να παρευρεθούν και να γνωρισθούμε από κοντά για πρώτη φορά... Παύλο, Τάσο, Νίκο, Μάκη - σας ευχαριστώ!