Η Γοργόνα και το Θαλασσάκι

Παιδικό θέατρο; Ναι!
Παιδική παράσταση; Όχι ακριβώς...
'Οταν μούγινε η τιμή να προσκληθώ στην επίσημη πρώτη της παράστασης "Η Γοργόνα και το Θαλασσάκι", η αλήθεια είναι πως δεν ήξερα τι ακριβώς θα δω. Βρέθηκα όμως, έτσι κι αλλιώς στην Σκηνή της Κιβωτού, επί της οδού Πειραιώς 131, χθες, Κυριακή μεσημέρι, ακριβώς στις 11:15.
Και συμμετείχα αβίαστα σε μια θεατρική παραγωγή, που δεν απευθυνόταν μόνο σε παιδιά - ή, μάλλον, για να το πω πιο σωστά, απευθυνόταν σε παιδιά με τον τρόπο που πρέπει όλοι μας να απευθυνόμαστε σε παιδιά. Δηλαδή, με τρόπο σοβαρό και αξιοπρεπή, σαν να απευθυνόμαστε σε ενήλικες. Κατά την προσέγγιση των παιδιών δεν χρειάζεται ούτε ο γλυκερός ούτε ο κλοουνίστικος τρόπος, τον οποίο συχνά υιοθετούν οι ενήλικες. Η συνεννόηση γίνεται πολύ καλύτερα και αποτελεσματικότερα, μέσα από μιαν αντιμετώπιση ευθύτερη και πιο ισότιμη. Τα παιδιά - τα παιδιά μας - δεν είναι άτομα μειωμένης νοημοσύνης, αλλά μειωμένων εμπειριών.
Αυτό το προσωρινό έλλειμμα είναι που καλούμαστε κάθε φορά να χειριστούμε και να καλύψουμε, όποτε μιλάμε σε παιδιά. Και, νομίζω, με αυτήν την αντίληψη κινήθηκε ο κ. Γιώργος Φρατζεσκάκης της Κιβωτού, συνθέτοντας ψηφίδα-ψηφίδα την παράσταση "Η Γοργόνα και το Θαλασσάκι".
Πάνω στον καμβά ενός παραμυθιού γνωστού κέντησε ψιλοβελονιά μια μεγάλη γκάμα από τα γνωστότερα τραγούδια της συνεργασίας Λοΐζου-Παπαδόπουλου, φέρνοντας το αρχικό παραμύθι στα μέτρα μας, στα μέτρα όλων, στα μέτρα της Ελλάδας ως κοινού τόπου και μιας πραγματικότητας οικείας.
Ο Μάνος Λοΐζος είχε ντύσει με εξαιρετικές και ευαίσθητες μελωδίες τους στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, στους οποίους αποτυπωνόταν ανάγλυφη ολόκληρη η μεταπολεμική Ελλάδα, με τους ποικίλους μικρόκοσμούς της, τους χαρακτηριστικούς τύπους των ανθρώπων της, τα όνειρά τους και τα οράματά τους, τις συνήθειές τους, τους τρόπους τους, τις αγάπες τους και τα πάθη. Μπορεί πρόσκαιρα να φάνηκε πως η Ελλάδα αυτή έμεινε πίσω ή και πως αφανίσθηκε, αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Κι αυτό γιατί οι βασικές ανάγκες και τα θεμελιώδη όνειρα των ανθρώπων παραμένουν πάντα ίδια, κάτω από οποιοδήποτε επιφανειακό ή πρόσκαιρο λούστρο. Ίδιοι παραμένουν κι οι τρόποι μιας φυλής, έτσι όπως καθορίζονται από το διαχρονικό περιβάλλον.
Στην ουσία, η παράσταση "Η Γοργόνα και το Θαλασσάκι" ξαναζωντανεύει για χάρη μας τις πιο τίμιες κι αυθεντικές εικόνες αυτής της κοινής πατρίδας, που την στήνει με κέφι εμπρός μας και την ξανασυστήνει στα παιδιά, δείχνοντας τα χνάρια, πάνω στα οποία πατούσαμε ώς πολύ πρόσφατα και που ανάγκη πάσα να τα ξαναβρούμε, για να προχωρήσουμε στέρεα. Το στοιχείο, που σηματοδοτεί την προσέγγιση του κ. Φρατζεσκάκη και διαφοροποιεί καίρια την παράσταση από το παιδικό θέατρο του συρμού είναι πως τα δρώμενα στην σκηνή ακολουθούν τόνους χαμηλούς, υπογραμμίζοντας την ουσία των πραγμάτων και των χαρακτήρων. Οι ηθοποιοί ερμηνεύουν άξια κι ανθρώπινα, λιτά και ουσιαστικά. Χορεύουν και τραγουδούν παρεΐστικα, όπως θα τόκαναν και στην πραγματική ζωή, με τους πραγματικούς τους φίλους και συγγενείς, όπως θα τους έβγαινε από μέσα τους κι όχι όπως θα τόκαναν για να κερδίσουν εντυπώσεις ρηχές και προσωρινές. Λείπουν παντελώς οι συνήθεις ακρότητες, οι δίχως λόγο φωνές, οι γκριμάτσες και οι μούτες, όλα όσα υποτίθεται ότι προσελκύουν την προσοχή των παιδιών, ενώ ουσιαστικά απλώς τα παροξύνουν, τα "αγριεύουν". Από την άποψη αυτή, το πιο χαρακτηριστικό είναι πως στην διάρκεια της χθεσινής παράστασης τα παιδιά δεν συμμετείχαν με φασαρία και ξεσηκωμούς, όπως γίνεται μερικές φορές, αλλά με ηρεμία και συγκέντρωση.
Κι αυτό δείχνει πολλά πράγματα. Δείχνει πως η πλοκή του έργου, όπως διασκευάσθηκε και παρουσιάζεται, μας αφορά όλους, δείχνει πως οι χαρακτήρες επί σκηνής είναι πραγματικοί και οικείοι, πως μιλούν την κοινή μας γλώσσα και ξέρουν τι λένε και πώς το λένε, πως θέλουν και μπορούν να εκφράζονται με το σώμα, με χορό και με τραγούδι, όταν πρέπει και έτσι τους βγαίνει στην καθημερινότητα. Δείχνει, πρώτ' απ' όλα, πως κέρδισαν το στοίχημα της παράστασης, πως βρήκαν τον μαγικό τρόπο να κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον των μικρών και να κάνουν εμάς, τους μεγαλύτερους, να χαμογελάμε μαζί τους και να σιγοτραγουδάμε.
Κι ένας τέτοιος τρόπος για να περάσουμε μια Κυριακή πρωί δεν φαντάζει μόνο όμορφος... Είναι σίγουρα - και τον συνιστώ!..

        
     Περισσότερες φωτογραφίες από την παράσταση εδώ.