Όταν ξεκίνησα χθες το απόγευμα για τα Προπύλαια του Πανεπιστημίου, δεν ήξερα τι ακριβώς έπρεπε να περιμένω, τι θα άκουγα, τι και πόσους θα έβλεπα στην συγκέντρωση. Ο πρώτος λόγος, για τον οποίο θεώρησα στοιχειώδη προσωπική μου υποχρέωση να πάω, ήταν το ότι πολλές φορές έχω εκφράσει την άποψη πως οι διανοούμενοι της χώρας, οι άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, θα έπρεπε να τοποθετηθούν με σαφήνεια και παρρησία έναντι της πρωτοφανούς κρίσης, που βιώνουμε. Μ' αυτό δεν εννοώ ότι θα έπρεπε οπωσδήποτε να ταχθούν κατά του Μνημονίου... Θα εκτιμούσα ιδιαίτερα ακόμη και μια τοποθέτηση υπέρ - ειλικρινή, όμως, όχι διατεταγμένη, λόγω κομματικής ένταξης ή άλλων δεσμεύσεων.
Σε κρίσιμες περιόδους, ένας λαός δικαιούται μια τέτοια τοποθέτηση από ανθρώπους, που έχει μάθει να τιμά και που χρειάζεται ως πνευματικούς φάρους. Έτσι, στα πρώτα χρόνια της δικτατορίας, ο κόσμος περίμενε πώς και πώς μια δήλωση του Γιώργου Σεφέρη, που άργησε λίγο, καθώς ο ποιητής προέτασσε σε τέτοιες περιπτώσεις τον μετρημένο διπλωμάτη κι όχι το θυμικό. Η
δήλωση αυτή ήρθε, τελικά, τον Μάρτιο του '69 κι ακούμπησε τότε πάνω της ο απορφανισμένος λαός, όσο κι αν ήταν δυστυχώς, προφητική για τον εθνικά τραγικό τρόπο, με τον οποίο συνδέεται πάντα η κατάρρευση μιας δικτατορίας, μιας ανώμαλης κατάστασης.
Η πρόσκληση, που απευθύνανε διαπρεπείς Πανεπιστημιακοί, για την χθεσινή συγκέντρωση στα Προπύλαια δεν μπορούσε, επομένως, να μείνει χωρίς ανταπόκριση από μένα - πολλώ μάλλον που θα μιλούσε και ο Μίκης Θεοδωράκης, τον οποίο τιμώ για τους αγώνες και τις αντοχές του, την ιστορική του διαδρομή και το τεράστιο καλλιτεχνικό του έργο, που με έναν τρόπο μαγικό αποτελεί πάντα την ιδανική μουσική υπόκρουση των μεταπολεμικών μεγάλων στιγμών του λαού μας.
Δεν συμφωνώ με όλους τους σταθμούς της διαδρομής του Θεοδωράκη ούτε με όλες τις κατά καιρούς πολιτικές και άλλες επιλογές του, αλλά δεν είναι διόλου απαραίτητο να συμφωνούμε με το πλήρες σύμπαν ενός ανθρώπου, για να τον τιμούμε και να τον ακούμε. Πολύ συχνά αναθεωρούμε δικές μας επιλογές και θέσεις, χωρίς γι' αυτόν τον λόγο να απορρίπτουμε τον εαυτό μας ή να τον λοιδορούμε. Ο καθένας, όσο μεγάλος κι αν είναι, έχει δικαίωμα σε λάθη ή, εν πάση περιπτώσει, σε επιλογές, που δεν μας βρίσκουν σύμφωνους!
Μ' αυτές τις σκέψεις έφτασα στα Προπύλαια, όπου ήδη έπαιζαν μουσική δυό νέα παιδιά...
Κατά τις 6.30, οι συγκεντρωμένοι δεν ήταν ακόμη πολλοί, αλλά υπήρχε ένταση στην ατμόσφαιρα και προσμονή. Κάποιοι είχαν γατζωθεί σε στρατηγικά σημεία...
Με κάποιους συγκεντρωμένους αισθανόμουν πως δεν είχα πολλά κοινά, αλλά σε μιαν ανοιχτή εκδήλωση όλοι μπορούν να έχουν θέση - και προτιμώ, νοιώθω σίγουρα πιο άνετα σε τέτοιες συνθήκες παρά στο ασφυκτικό περιβάλλον μιας Κομματικής εκδήλωσης, όπου όλοι συμφωνούν εκ των προτέρων ή θα συμφωνήσουν υποχρεωτικά στο τέλος!
Ο Μίκης Θεοδωράκης εμφανίσθηκε στην ώρα του, οπότε και δημιουργήθηκε "πανικός" υπό τους ήχους του "Ένα το χελιδόνι"! Όταν ηρέμησαν τα πράγματα, άρχισε και η κυρίως εκδήλωση με πρώτη ομιλία από τον Πρύτανη, τον κ. Θ. Πελεγρίνη.
Αρκούντως δραματικός ο κ. Πρύτανις, ο οποίος, άλλωστε, είχε παίξει σε θεατρική σκηνή τον περασμένο Χειμώνα και ήξερε πώς να χρωματίσει την φωνή του και να αξιοποιήσει τις χειρονομίες του. Δεν είχα συμφωνήσει διόλου με τους χειρισμούς του στην υπόθεση των μεταναστών, που, τελικά, κατέληξαν στο Μέγαρο "Υπατία", αλλά τιμώ την θαρραλέα τωρινή πρωτοβουλία του να στηρίξει δημόσια την αντι-Μνημονιακή θέση των καθ' ύλην αρμοδίων της Πανεπιστημιακής μας Κοινότητας.
Ακολούθησε στο βήμα ο Θεοδωράκης και δεν μπόρεσα παρά να θαυμάσω ξανά το πόσο αυτός ο άνθρωπος εξακολουθεί πάντα να εμπνέει και να συγκινεί. Ένα ετερόκλητο πλήθος ζητωκραύγαζε, σχεδόν παραληρούσε.
Το μόνο που μπορώ να εικάσω είναι ότι ο κόσμος είχε ανάγκη, τελικά, να ακούσει από το στόμα του ακριβώς αυτά, που έλεγε ο μουσικοσυνθέτης με τόσο πάθος - η πλήρης ομιλία του
εδώ. Έχει ενδιαφέρον ως κείμενο προβληματισμού, μολονότι είναι πολύ πιο πολιτική απ' ό,τι θα την ήθελα εγώ από έναν άνθρωπο, που έχει σημαδέψει την ζωή όλων μας περισσότερο με το καλλιτεχνικό του έργο, παρά με το πολιτικό του κριτήριο. Ο Θεοδωράκης είναι ένας - ίσως ο τελευταίος - από τους ζωντανούς θησαυρούς του Ελληνικού πολιτισμού. Πολύ περισσότερο από την πολιτική του διαδρομή, το μουσικό του έργο είναι εκείνο, που καταφέρνει πάντα να υπερβαίνει γραμμές και σύνορα κομματικά ή άλλα και να μας ενώνει όλους στις κρίσιμες περιστάσεις.
Μπορεί, λοιπόν, ο Θεοδωράκης να ήταν ο αδιαμφισβήτητος αστέρας - ομιλητής της εκδήλωσης και πόλος έλξης για πολλούς, αλλά το αξιοσημείωτο είναι ότι το πλήθος δεν έδειξε καμμιά διάθεση να φύγει - ούτε καν να αραιώσει - μετά το τέλος της ομιλίας του. Δεν ήταν εύπεπτες οι ομιλίες των Καθηγητών - Συνταγματολόγων, που ακολούθησαν - το κοινό, όμως, ήταν έτοιμο και γι' αυτές τις ομιλίες, που είχαν ως κεντρικό στόχο να καταδείξουν την αντισυνταγματικότητα του Μνημονίου, που ψηφίσθηκε πέρυσι από αριθμό βουλευτών υπολειπόμενο του αριθμού των 180, τον οποίο επιτάσσει το Σύνταγμα για διεθνείς συμφωνίες τέτοιας σπουδαιότητας και επιπτώσεων.
Πρώτος μίλησε ο κ. Γ. Κασιμάτης, που προέρχεται από τον κύκλο των πολύ στενών Συμβούλων του Ανδρέα Παπανδρέου.
Ακολούθησε ο κ. Γ. Κατρούγκαλος...
... τον οποίο διαδέχθηκε στο βήμα ο κ. Νότης Μαριάς.
Ώς χθες, μόνον κατ' όνομα γνώριζα τον κ. Μαριά, πρώην στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, στην Φθιώτιδα, που παραιτήθηκε λόγω της διαφωνίας του για το Μνημόνιο. Τώρα οφείλω, όμως, να σταθώ ιδιαίτερα στην περίπτωσή του, όχι μόνον διότι έχει γράψει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον
άρθρο σχετικά με το "Επονείδιστο χρέος" - θέμα, που θάπρεπε να μας έχει απασχολήσει πολύ σοβαρά εδώ και καιρό, έστω και για καθαρά διαπραγματευτικούς λόγους έναντι των δανειστών μας - αλλά και διότι η παρουσία του στο βήμα ήταν αξιοπρόσεκτα δυναμική. Βεβαίως, οι Συνταγματολόγοι είναι η πιο κοντινή στους πολιτικούς κατηγορία επιστημόνων, αλλά δεν είναι όλοι προικισμένοι με το χάρισμα να συνεγείρουν τα πλήθη από το βήμα του ομιλητή, όπως το καταφέρνουν οι πολιτικοί. Ο κ. Μαριάς, όμως, έχει αναμφίβολα αυτό το χάρισμα σε βαθμό που πιθανόν να μη αργήσουμε να τον δούμε και Βουλευτή.
Μετά τον κ. Μαριά, ήρθε η στιγμή να μιλήσει ένας ακόμη από την παλιότερη φρουρά, ο κ. Κώστας Μπέης, που αναφέρθηκε απερίφραστα στην άμεση ανάγκη για ένα νέο Σύνταγμα, το οποίο θα καθιστά δυνατή την τιμωρία των επίορκων πολιτικών ως απαραίτη προϋπόθεση για την προκοπή του τόπου και την έξοδό του από την έτσι κι αλλιώς μακρά νύχτα, που έχουμε μπροστά μας.
Μετά τον κ. Μπέη, ανέβηκε στο βήμα για σύντομο χαιρετισμό της συγκέντρωσης ο Νίκος Κούνδουρος...
... και ο κύκλος των ομιλητών έκλεισε με τον κ. Κ. Χρυσόγονο.
Όλοι οι ομιλητές τόνισαν, λόγω και της αρμοδιότητάς τους, την αντισυνταγματικότητα του Μνημονίου, έτσι όπως ψηφίσθηκε, αλλά και με βάση το περιεχόμενό του. Ας μη λησμονούμε, άλλωστε, ότι, αν όχι όλοι, τουλάχιστον οι κκ. Κασιμάτης και Μπέης είχαν την κύρια ευθύνη για την προσβολή του Μνημονίου ως αντισυνταγματικού στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Και είναι εν προκειμένω εξαιρετικά ενδιαφέρον το ότι το ΣτΕ, ενώ έχει παραπέμψει στην Ολομέλεια την υπόθεση, λόγω της προφανούς σπουδαιότητάς της, δεν έχει ακόμη εκδώσει σχετική Απόφαση.
Το γεγονός αυτό, πάντως, για ευνόητους λόγους δεν επισημάνθηκε χθες από τους ομιλητές...
Άλλη ενδιαφέρουσα παράμετρος των ομιλιών, αλλά και της συγκέντρωσης από την άποψη των αυθόρμητων αντιδράσεών της, ήταν η αναφορά στο πρόσωπο του Προέδρου της Δημοκρατίας, κ. Κ. Παπούλια. Είναι γνωστό ότι ο αντι-Μνημονιακός Τύπος και οι πολιτικές παρατάξεις, που κινούνται στο ίδιο κλίμα, αναφέρονται στο ζήτημα του τι θα μπορούσε και τι θα έπρεπε να κάνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, προκειμένου να εξασφαλίσει την τήρηση του Συντάγματος, που κατά την επικρατούσα επιστημονική άποψη, παραβιάζεται μέσω της εφαρμογής του Μνημονίου.
Όπως οι "Αγανακτισμένοι" της Πλατείας Συντάγματος αποδομούν συστηματικά την τελευταία εβδομάδα το προφίλ του κ. Πρωθυπουργού, μέσω της έντονης συνθηματολογίας κατά του προσώπου του, σπουδαίο στοιχείο της χθεσινής συγκέντρωσης στα Προπύλαια είναι, νομίζω, το ότι στην από του βήματος έντονη αμφισβήτηση της στάσης του κ. Παπούλια, το πλήθος από κάτω ανταποκρινόταν άμεσα και πολύ αρνητικά, καλώντας τον μέχρι και να παραιτηθεί. Με δεδομένο ότι από την εγκαθίδρυση της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας, το 1974, το πρόσωπο του εκάστοτε Προέδρου παρέμενε πάντα στο απυρόβλητο τόσο από τους πολίτες όσο και από το πολιτικό προσωπικό (με μόνη εξαίρεση τον κ. Σαρτζετάκη), νομίζω ότι θα πρέπει να επισημανθεί ιδιαίτερα αυτή η αλλαγή στάσης, την οποία μπορεί να βρούμε μπροστά μας ξανά πολύ γρήγορα, στον βαθμό που αυξάνεται η δυναμική των "Αγανακτισμένων", εν όψει της προσπάθειας να ψηφισθεί και να ισχύσει το λεγόμενο νέο Μνημόνιο εντός του Ιουνίου.
Καθώς ήμουν πολύ κοντά στο βήμα των ομιλητών, δεν είχα πλήρη εικόνα του τι γινόταν πίσω μου και του μεγέθους του πλήθους. Όταν κάποιος ομιλητής αναφέρθηκε στο μεγάλο μέγεθος της συγκέντρωσης, ζητώντας, μάλιστα, συγγνώμη για το ότι δεν ήταν ανάλογα μεγάλος ο αριθμός των Πανεπιστημιακών, που είχαν την πρωτοβουλία αυτή, το θεώρησα μάλλον φιλοφρόνηση προς τους συγκεντρωμένους. Δεν ήταν, όμως, διόλου έτσι... Μετά την εκδήλωση, καθώς κοντοστάθηκα στην γωνία Πανεπιστημίου και Βουκουρεστίου, παρατήρησα ότι επί πάρα πολλήν ώρα ένα πυκνότατο πλήθος ανέβαινε προς το Σύνταγμα. Τόσο πολύ και πυκνό, ώστε πιθανότατα είχαν ενωθεί χθες το Σύνταγμα με την Ομόνοια, όπως καλεί ένα από τα πανώ των "Αγανακτισμένων", που έχουν αναρτηθεί απέναντι από το Ξενοδοχείο της "Μεγάλης Βρεταννίας".
Δεν μπορώ να ξέρω την ώρα αυτή πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, ποιά θα είναι η δυναμική των "Αγανακτισμένων", πόσο θα αντέξουν τις καθημερινές συγκεντρώσεις, πόσο θα εισακουσθούν από την Κυβέρνηση και την κοινωνία, ποιά μπορεί να είναι η πορεία των πολιτικών εξελίξεων. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ζούμε ιστορικές στιγμές, φάση αφύπνισης των συνειδήσεων των πολιτών και ενεργοποίησή τους στον δημόσιο χώρο, μέσα σε κλίμα απόλυτης απαξίωσης του πολιτικού συστήματος, έτσι όπως το ξέραμε. Ακόμη και αυτό το ελάχιστο 20%, που, κατά τις δημοσκοπήσεις, αποδέχεται το Μνημόνιο ως θετικό ή ως αναγκαίο κακό, δεν επικυρώνει το πολιτικό προσωπικό και το πολιτικό σύστημα.
Οι εικόνες, που βλέπουμε στο κέντρο της πρωτεύουσας πόρρω απέχουν από τις λιγότερο ή περισσότερο πειθαρχημένες πορείες και διαδηλώσεις των Κομμάτων και των Συνδικαλιστικών Φορέων. Πολύ πιθανό είναι να εγκυμονούνται καταστάσεις, που δεν φανταζόμαστε καν - ακριβώς επειδή το πλήθος επί του παρόντος εκφράζει μάλλον ήπια την διαμαρτυρία του, χωρίς βιαιότητες άλλες πλην των σποραδικών βωμολοχικών συνθημάτων. Το κλίμα, όμως, θυμίζει, όλο και πιο πολύ την πολιτικά ταραγμένη δεκαετία του '60. Όσοι παρακολουθούν ανελλιπώς και ψύχραιμα την εξέλιξη των συγκεντρώσεων των "Αγανακτισμένων", που βρίσκονται ήδη στην 8η συνεχή ημέρα τους, θα έχουν προσέξει ίσως ότι τα συνθήματα πολιτικοποιούνται όλο και περισσότερο, απομακρύνονται από τον αρχικά καταγγελτικό ή απλώς υβριστικό χαρακτήρα τους και συγκροτούν σταδιακά μια πλατφόρμα, η οποία καλύπτει την γκάμα από την απόρριψη της αλλοδαπής κηδεμονίαςς της χώρας ώς την κάλυψη των αναγκών των νέων, με συνθήματα, που ήταν επίκαιρα στις δεκαετίες του '60 και του '70: το "Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία" (συμπληρωμένο από ένα "Η χούντα δεν τέλειωσε το '73") και το "Ένα Ένα Τέσσερα" - εκείνο, δηλαδή, το ιερό σύνθημα, που αναφερόταν στην ακροτελεύτια διάταξη του προδικτατορικού Συντάγματος, η οποία όριζε ότι η τήρησή του επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων.
Διόλου συμπτωματικό το ότι την διάταξη αυτή επικαλέσθηκαν χθες και οι Πανεπιστημιακοί, που μας προσκάλεσαν χθες στα Προπύλαια.
Και εξαιρετικά θλιβερό το ότι μπορεί να ακούγεται ξανά επίκαιρη μια τέτοια επίκληση εν έτει 2011 και έπειτα από τόσα πολιτικά δεινά, που έχει περάσει αυτός ο τόπος...
Update:
Η φωτογραφία, που ακολουθεί δεν είναι δική μου. Αλιεύθηκε στο Διαδίκτυο και δείχνει το ασύλληπτο πλήθος, που έδωσε το παρών στην εκδήλωση των Πανεπιστημιακών και στην ομιλία του Μίκη Θεοδωράκη. Νομίζω δε ότι εξηγεί πλήρως το γιατί σύσσωμο το πολιτικό και "μηντιακό" σύστημα καταφέρεται με τέτοια και τόση δριμύτητα εναντίον του Θεοδωράκη. Επαναλαμβάνω ότι δεν συμφωνώ με επί μέρους πτυχές της δημόσιας διαδρομής του ούτε και συμμερίζομαι κάποιες από τις ακραίες διατυπώσεις ή θέσεις του επί της τρέχουσας κρίσιμης συγκυρίας, Του αναγνωρίζω, όμως, ότι δεν μασάει τα λόγια του και φαίνεται ότι ένα πολύ μεγάλο πλήθος Ελλήνων πολιτών έχει ανάγκη να ακούσει ακριβώς όσα λέει.
Επί πλέον, με το δικαίωμα και το θάρρος της προσωπικής μαρτυρίας του ανθρώπου, που ήταν εκεί, παρών, από την πρώτη στιγμή μέχρι και πολύ αργότερα, στο Σύνταγμα, μετά το τέλος της εκδήλωσης, μπορώ να βεβαιώσω ότι το πλήθος αυτό ήταν απολύτως ήρεμο - ενθουσιώδες μεν, κατά την διάρκεια των ομιλιών, αλλά χωρίς άγριες διαθέσεις ή συμπεριφορά όχλου έτοιμου για όλα ανά πάσα στιγμή. Η μετακίνησή του από τα Προπύλαια προς το Σύνταγμα έγινε με ρυθμούς μάλλον χαλαρούς, σαν μια Κυριακάτικη βόλτα στο κέντρο, με συζητήσεις και αλλαγή εντυπώσεων και μόνον σποραδικά ακούγονταν συνθήματα.
.JPG)
.JPG)
Αναρτήσεις
