"Εδώ διαβαίνουν και θερίζουν χιλιάδες άρματα δρεπανηφόρα..."

Αν κάτι κράτησε όρθια τούτη την χώρα χιλιάδες χρόνια, αυτό ήταν ο πολιτισμός της!.. Η χέρσα αυτή γη, τα βράχια, που απ' την αρχή του σύμπαντος χρόνου μονάχα θάλασσα τα αγκαλιάζει, λίγα πράγματα μη πνευματικά έχει να επιδείξει, λίγα αγαθά υλικά, αποτιμώμενα σε χρυσό, έχει συνεισφέρει στον κόσμο.    


"Ο τόπος μας είναι κλειστός, όλο βουνά
που έχουν σκεπή το χαμηλό ουρανό μέρα και νύχτα.
δεν έχουμε ποτάμια δεν έχουμε πηγάδια δεν έχουμε πηγές,μονάχα λίγες στέρνες, άδειες κι’ αυτές..."
Τον ξέρουμε τον τόπο μας, αυτός είναι, αυτός ήταν πάντα, κι όσοι είμαστε Έλληνες βαθιά μέσα μας δεν μπορούμε ούτε να τον φαντασθούμε αλλιώς ούτε να τον αγαπήσουμε αλλιώς ούτε χώρια του να κάνουμε. Το ξέρουμε αυτό, όπως ξέρουμε κι ότι:
"Ξύπνησα με το μαρμάρινο τούτο κεφάλι στα χέρια
που μου εξαντλεί τους αγκώνες και δεν ξέρω πού να τ’ ακουμπήσω.
Έπεφτε στο όνειρο καθώς έβγαινα από το όνειρο
Έτσι ενώθηκε η ζωή μας και θα είναι πολύ δύσκολο να ξαναχωρίσει."

Δεν έχουμε, λοιπόν, άλλη επιλογή παρά να πορευθούμε με την βαρειά μας αυτή κληρονομιά: τον τόπο, που μας έλαχε να ζήσουμε και να υπερασπισθούμε, τα πνευματικά αγαθά, που μας κληροδότησαν άλλοι - ίσως καλύτεροι από μας, αλλά, πάντως, δικοί μας. Κι είναι αγαθά αυτά, που πέραν από την εγγενή, την καθ' εαυτήν αξία τους, μας συνέχουν και ως λαό, μας κρατούν σταθερούς στον τόπο και μας οδηγούν στον χρόνο -πρέπει, δηλαδή, να μας οδηγούν... Όποτε αγνοούμε την πυξίδα τους, τίποτε καλό δεν βγαίνει!..

Αλίμονο στην χώρα, που δεν μπορεί να υπερασπισθεί το πολιτιστικό της αγαθό - ιδιαιτέρως, μάλιστα  αν τυχόν δεν έχει κιόλας πολλά άλλα αγαθά! Τον τελευταίο καιρό, υπό το πρόσχημα της κρίσης, η Ελληνική Πολιτεία, μειώνει δραστικά ή εκμηδενίζει τα κονδύλια, που αφορούν στην Παιδεία, στην Τέχνη, στον Πολιτισμό. Βρίσκει, παρ' όλ' αυτά, χρήματα για να επιχορηγεί γενναία τον εγκληματικό χώρο, που αποκαλείται κατ' ευφημισμόν Ελληνικό Ποδόσφαιρο, την ίδια στιγμή, που κλείνουν σχολεία και Μουσεία ή αναστέλλεται η λειτουργία ολόκληρων Πανεπιστημιακών Τμημάτων, όπως η Σχολή Καλών Τεχνών πολύ πρόσφατα, τώρα που γράφω. 

Πεδίο εφαρμογής ο πολιτισμός για την λογική και την "ηθική" των αγορών; Γίνεται αυτό; Δρεπανηφόρα η λογική τους κι ανύπαρκτη η ηθική τους... Απαντά σε άλλες ανάγκες - όχι στις ανάγκες των ανθρώπων, που έχουν κατ' εξοχήν δικαίωμα απόλαυσης του πολιτιστικού αγαθού στην ζωή τους, για να μπορούν, άλλωστε, κάποιοι, οι πιο τυχεροί  απ' αυτούς, να το αναπαραγάγουν ή να παραγάγουν, με την σειρά τους, το δικό τους.

Ο μαρασμός, στον οποίο οδηγούνται βαθμιαία, αλλά σταθερά, οι πολιτιστικοί φορείς του τόπου μας,  Μουσεία και Ορχήστρες, αποτελεί έσχατη ντροπή και κίνδυνο να δημιουργηθούν οι συνθήκες, ώστε  Πολιτισμός και  Τέχνη να παράγονται  από το "Dancimg with the stars" και το "Greek idol", αφού αυτά περνούν τις δοκιμασίες των αγορών με magna cum laude. 

Γνωρίζω τις ενστάσεις σχετικά με τον τρόπο, τα κριτήρια και τις σκοπιμότητες των επιδοτήσεων στον τομέα του πολιτισμού και των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, αλλά γνωρίζω, επίσης, και το ότι τα "λουλούδια" του είδους ανθίζανε τότε που οι αγελάδες ήταν παχειές όχι στο κρατικό χωράφι, αλλά στο ιδιωτικό. Οι Κρατικοί Φορείς πολιτισμού πάντα παίρνανε ψίχουλα σε σχέση με όσα ενθυλάκωναν αμφιλεγόμενοι καλλιτέχνες και ιδιωτικά "Ιδρύματα". Ο μαρασμός της Λυρικής Σκηνής προς όφελος του αδηφάγου Μεγάρου Μουσικής είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Κι ακόμα νωπή η προτίμηση στους  λογής-λογής "Μπακαλάκους", όταν ο Χατζιδάκις πάλευε με τον άνεμο και τα κύματα στο Καστελόριζο. 

Κι αν στηρίζουμε, όσοι στηρίζουμε, την διαμαρτυρία των Κρατικών Ορχηστρών την Κυριακή, 8/5, στις 11 π.μ., στους πρόποδες της Ακρόπολης, είναι γιατί πιστεύουμε ότι το πολιτιστικό αγαθό είναι δημόσιο κτήμα. Η επιβίωση και η ανάπτυξή του είναι ταυτόχρονα όρος επιβίωσης και ανάπτυξης όλων μας - και ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο δεν πρέπει ούτε να συνδέεται με αδιαφανείς διαδικασίες αλλά ούτε και να συγχέεται εκ του πονηρού ή αφελώς με την Κρατική ή την στρατευμένη Τέχνη, που σε μεγάλο βαθμό εξάντλησε τα όποια όριά της και την αξία της σε παρελθόντες, χαλεπούς, καιρούς. 

Αυτά, ώστε να ξέρουμε για τι μιλάμε και τι διεκδικούμε!..