In memoriam... Δημήτρης Μητροπάνος 1948-2012

Δεν τον είχα ακούσει ποτέ live... Ώς εκείνη την βραδιά - 18 Σεπτεμβρίου του 2011... Στο Πάρκο "Αντώνης Τρίτσης", στο Ίλιον, στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ...

Χιλιάδες κόσμου... Είχε προηγηθεί η ομιλία της Αλέκας Παπαρήγα, αλλά είχαν σκορπίσει πια οι οργανωμένοι νεολαίοι και τα Κομματικά στελέχη, είχε χαλαρώσει η περιφρούρηση της σκηνής.  Ακολούθησε το καλλιτεχνικό πρόγραμμα της τελευταίας μέρας του Φεστιβάλ: Ο Θάνος Μικρούτσικος με το συγκρότημά του και μ' ενός λεπτού σιγή για την Μαρία Δημητριάδη - στα μεγάφωνα η φωνή της κι ο κόσμος ανατριχιάζει...
Ύστερα, ο Βασίλης Λέκκας, ο Δημήτρης Μπάσης... Και μετά σιωπή...
Αναστάτωση στην σκηνή, άλλοι φεύγουν, άλλοι έρχονται, όργανα μετακινούνται, δοκιμές ήχου...
Δεν είμαι του Κόμματος, δεν είμαι της Νεολαίας, δεν ξέρω ακριβώς τι θα γίνει και τι θα ακολουθήσει. Ο Δημήτρης Μητροπάνος είναι στο πρόγραμμα - και το πρόγραμμα στις εκδηλώσεις του ΚΚΕ τηρείται ευλαβικά... Στον πόντο... Τι θα πει, όμως; Τι θα τραγουδήσει, ποιούς συνθέτες, ποιά μουσική;   
Προσπαθώ να βολευτώ με την φωτογραφική μηχανή, που δεν είναι και μικρή... Πρέπει να πλασαρισθώ σε θέση της προκοπής, κοντά στην σκηνή, με το πεδίο ελεύθερο για να καδράρω όπως θέλω. Κάτι καταφέρνω, αλλά δεν είμαι ευχαριστημένος. Ένα παιδί από την περιφρούρηση με βλέπει, ίσως να νομίζει πως είμαι επαγγελματίας, μου κάνει νόημα να περάσω μπροστά. Οι μπροστινοί μου  ανοίγουν δίοδο πειθήνια - ποιός να τα βάλει με την περιφρούρηση του ΚΚΕ; - και βρίσκομαι ακριβώς μπροστά στην σκηνή.  
Μια χορωδία παίρνει θέση - όρθιοι όλοι - στα αριστερά της σκηνής. Ντυμένοι στα μαύρα από πάνω ώς κάτω... Νευρικότητα...
Έξαφνα, ο Κώστας Καζάκος. Στα μαύρα κι αυτός, ανεβαίνει και κάθεται στα δεξιά της σκηνής. Σταθερή παρουσία στις εκδηλώσεις του ΚΚΕ, σκέφτομαι... Έχει παχύνει, σκέφτομαι...
Ο κόσμος γύρω μου ανυπομονεί, ψιθυρίζει, αστειεύεται... Αγοροπαρέες πειράζονται μεταξύ τους, ζευγάρια φιλιούνται στα πεταχτά, ανταλλάσσουν μισόλογα από εκείνα, που μόνο τα ζευγάρια μεταξύ τους λένε και καταλαβαίνουν...
Κι έξαφνα, χωρίς τυμπανοκρουσίες, χωρίς κόλπα με τους φωτισμούς, με βήμα ήρεμο, εμφανίζεται στην σκηνή ο Δημήτρης Μητροπάνος. Φοράει άσπρο πουκάμισο, λινό μάλλον. Ριχτό, έξω από το πανταλόνι. Σοβαρό ύφος, δωρική η γλώσσα του σώματος... Δεν αστειευόμαστε εδώ, σαν να λέει.
Πίσω μου ο κόσμος φωνάζει, χειροκροτεί, του απευθύνει τον λόγο... Ίσως και να του ζητάνε τραγούδια, παραγγελιές... Δεν μπορώ να ξεχωρίσω τι λένε... Συνειδητοποιώ ότι οι περισσότεροι στο κοινό είναι νέα παιδιά. Της εποχής της "Ρόζας", της "Εθνικής Μοναξιάς", των "Λαδάδικων", το πολύ... Πιο πίσω δεν πάνε μάλλον...  
 

Τα φώτα χαμηλώνουν. Ο Κώστας Καζάκος σηκώνεται από την θέση του. Ο Μητροπάνος παραμένει όρθιος. Δεν ακούγεται κιχ. Κρατάω την αναπνοή μου. Δεν ξέρω και δεν φαντάζομαι τι θα ακολουθήσει...
"Ξημερώνοντας τ' Αγιαννιού, με την αύριο των Φώτων, λάβαμε τη διαταγή να κινήσουμε πάλι μπροστά, για τα μέρη όπου δεν έχει καθημερινές και σκόλες. Έπρεπε, λέει, να πιάσουμε τις γραμμές που κρατούσανε ώς τότε οι Αρτινοί, από Χειμάρρα ώς Τεπελένι. Λόγω που εκείνοι πολεμούσανε απ' την πρώτη μέρα, συνέχεια, και είχαν μείνει σχεδόν οι μισοί και δεν αντέχανε άλλο..."
"Άξιον Εστί", μουρμουρίζω... Δεν το πιστεύω!
Η φωνή του Καζάκου στεντόρεια, σταθερή, ολοκάθαρη. Φορτίζει με ηλεκτρισμό τον αέρα, γεμίζει το πάρκο, από δέντρο σε δέντρο μεταδίδεται, κινείται, σκορπάει στην γειτονιά, στο Ίλιον, στα Δυτικά προάστεια, στην πόλη όλη... Ανατριχιάζω!
Ο Κατράκης ακούει, φωλιασμένος κάπου ψηλά. Ο Ελύτης χαμογελάει, το ξέρω. Ο Θεοδωράκης, κάτω από την Ακρόπολη, θα σκέφτεται: "Εμένα μπορεί να μη με θέλουν εκεί, στο ΚΚΕ, αλλά δίχως την μουσική μου δεν μπορούν!"...

Κι ο Μητροπάνος; Ο Μητροπάνος στέκει εκεί, όρθιος πάντα στην μέση της σκηνής, με τα μάτια χαμηλωμένα, σαν παπαδοπαίδι άγουρο στην εκκλησία, σαν να λέει από μέσα του το πώς αξιώθηκε να βρεθεί στην παρέα των Θεών, να κρατάει λαμπάδα στο μπόι τους και να ψέλνει... Η σεμνότητά του είναι πρωτοφανής κι η κατάνυξή του προφανής, χειροπιαστή, θαρρείς, όσο διαβάζει ο Καζάκος.
Είχα ακούσει πως κάποτε, σ' εκείνα τα μυθικά χρόνια του '60, είχε βγει σε περιοδεία με τον Θεοδωράκη και το "Άξιον Εστί". Είχα τις αμφιβολίες μου τώρα, τ' ομολογώ. Θα μπορούσε να τα βγάλει πέρα με τέτοιο έργο; Με σημαδεμένο αιώνια από τον Μπιθικώτση, το λαϊκό μέρος;  Πώς; Κάποιοι γύρω μου δυσανασχετούν κιόλας. Περίμεναν άλλο πρόγραμμα, μάλλον. Άλλο ρεπερτόριο.
Ο Καζάκος κάθεται. Εγώ κρατάω την ανάσα μου κι εκείνος παίρνει μια βαθιά δική του. Είναι η σειρά του...
"Ένα το χελιδόνι..."        

Δεν χρειάζεται τίποτε περισσότερο... Η φωνή του, η ερμηνεία του διαλύει όλες τις επιφυλάξεις κι όλες τις αμφιβολίες. Ο Μπιθικώτσης κουνάει από κάπου αθέατος το κεφάλι του επιδοκιμαστικά. Ο κόσμος ολόγυρα τραγουδάει, ο κόσμος ολόγυρα παραληρεί, ο κόσμος ολόγυρα είναι δικός του. Είναι  του Δημήτρη, του Μητροπάνου, του Μήτσου, του Μητσάρα... Όλα δικά του απόψε... Παραβγαίνει με τους Θεούς του τραγουδιού και της μουσικής, αναμετριέται στα ίσα με το κορυφαίο έργο της Νεοελληνικής μουσικής... Τα βγάζει πέρα... Άξιος, πανάξιος εστί!
Κοιτάει στα μάτια τον Θεοδωράκη, τον Ελύτη, τον Μπιθικώτση.
"Είμαι δικός σας", σαν να τους λέει...
Ναι, είναι! Δικός τους και δικός μας και όλων όσοι έχουν την γλώσσα και την ψυχή Ελληνική!..
Για πάντα...