Αθιβολή μικρή για τον "ΦΟΡΤΟΥΝΑΤΟ"

Παρά το γεγονός ότι έχουν γραφτεί στο τοπικό ιδίωμα, τα έργα της Μεσαιωνικής Κρητικής Γραμματείας ήταν πάντα ιδιαίτερα δημοφιλή στην Ελλάδα. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε πως η υπόθεση του "Ερωτόκριτου" του Βιτσέντζου Κορνάρου ή της "Ερωφίλης" του Γ. Χορτάτζη είναι κοινό κτήμα, ενώ σκόρπιοι στίχοι τους ψιθυρίζονται και τραγουδιούνται από διαδοχικές γενιές. Ο "Φορτουνάτος" του ενετικής καταγωγής Κρητικού, Μάρκου Αντώνιου Φώσκολου, έργο του 1655, είναι μια δημοφιλής, αλλά και σπουδαία, κωμωδία της ίδιας περιόδου, που αναδείχθηκε κυρίως μετά το 1922, όταν την εξέδωσε σχολιασμένη, μέσω του Οίκου Ελευθερουδάκη, ο εμβριθής μελετητής της Κρητικής λογοτεχνίας, Καθηγητής Στέφανος Ξανθουδίδης.

Το χρονικό πλαίσιο του έργου ταυτίζεται με τα χρόνια που ζούσε στον Χάνδακα, δηλαδή στο σημερινό Ηράκλειο, ο συγγραφέας. Ενώ η πόλη πολιορκείται από τους Τούρκους, η άδολη αγάπη δύο νέων, του Φορτουνάτου και της Πετρονέλλας, περνάει τις δικές της δοκιμασίες, καθώς η μητέρα της Πετρονέλλας επιμένει να την παντρέψει όχι με τον αγαπημένο της, αλλά με έναν ηλικιωμένο γιατρό, για να της εξασφαλίσει μιαν άνετη ζωή. Ευτυχώς για τους δύο νέους και για την έκβαση του έρωτά τους, στο τέλος αποδεικνύεται ότι ο σεμνός και ηθικός Φορτουνάτος είναι ο από την βρεφική ηλικία χαμένος γιος του γιατρού και έτσι, μετά την αναγνώριση, ο γιατρός υποχωρεί και όλοι συναινούν στον γάμο των δύο νεαρών ερωτευμένων. 

Ο συγγραφέας συνθέτει, μέσα από την αλληλεπίδραση των ηρώων του,  μια πολύ ιδιαίτερη, καυστική, κωμωδία, που σατιρίζει τα ήθη της εποχής. Δεν παραλείπει, βέβαια, να αναφερθεί στα δεινά της πόλης, που δοκιμάζεται, λόγω της Τουρκικής πολιορκίας, και εύχεται να έρθει γρήγορα η πολυπόθητη ελευθερία. Το έργο του Φώσκολου χαρακτηρίζεται από τολμηρές εκφράσεις και ελευθεριάζοντα λόγο - κάτι που έχει προφανώς την δική του αξία για την μελέτη και κατανόηση του χρονικού και του κοινωνικού πλαισίου.

Επί πλέον, στην ποίηση του "Φορτουνάτου" παντρεύονται αριστοτεχνικά η  ντοπιολαλιά της Κρήτης και πολλές εμβόλιμες λέξεις και φράσεις από το Ενετικό ιδίωμα της εποχής, με άμεση συνέπεια πολύ συχνές χαριτωμένες ρίμες και ομοιοκαταληξίες, που προσδίδουν στο έργο έναν χαρακτήρα διαφορετικό από τα λοιπά ρομαντικά δράματα της περιόδου. Από την άλλη πλευρά, φυσικά, αυτά τα επί μέρους στοιχεία καθιστούν απαραίτητη την διασκευή του έργου, ανάλογα με το κοινό, στο οποίο θα παρουσιασθεί.
Η δημιουργική "απλοποίηση", χωρίς να χαθούν τα νοήματα και η ουσία, ήταν και η πρώτη πρόκληση, την οποία χρειάσθηκε να αντιμετωπίσει o Θίασος "ΑΔΡΑΧΤΙ", που επέλεξε να παρουσιάσει την φετινή θεατρική περίοδο τον "Φορτουνάτο" σε μορφή κατάλληλη για παιδιά. Ο υπεύθυνος του Θιάσου, Γιώργος Παπαευσταθίου, προσέγγισε το πρωτότυπο κείμενο με ευαισθησία, διατήρησε τον σκελετό της υπόθεσης, καθώς και τα βασικότερα πρόσωπα του έργου, και κατέληξε σε ένα κείμενο κατάλληλο για παιδιά.

Παράλληλα, όμως, το ίδιο αυτό κείμενο, βοηθούμενο από την σκηνοθεσία του ίδιου του Γ. Παπαευσταθίου, παραμένει ελκυστικό και για τους ενήλικους συνοδούς τους. Τούτο είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, όχι μόνο επειδή η διασκευή αυτή καθ' εαυτήν δεν προδίδει το σπουδαίο πρωτότυπο κείμενο από άποψη πρόθεσης και αποτελέσματος, αλλά και διότι καλλιεργεί θεατρική παιδεία στους μικρούς θεατές. Τα παιδιά δεν παρακολουθούν στην σκηνή του Θεάτρου "ΜΠΡΟΝΤΓΟΥΑΙΗ", όπου παίζεται ο "Φορτουνάτος", μια παράσταση τσιρκολάνικη και κλοουνίστικη, με τους ήρωες να εξωθούνται σε έντονες γκριμάτσες, αχρείαστες φωνές και χειρονομίες εντυπωσιασμού. Αντίθετα, βλέπουν τα πρόσωπα του έργου να μιλάνε και να κινούνται με τρόπο φυσικό, καθημερινό, χωρίς να εκβιάζουν την προσοχή και την "συμμετοχή" των θεατών με ασύμμετρους τρόπους και συμπεριφορές.

Αυτού του είδους η σκηνοθετική και συνολικά θεατρική προσέγγιση μπορεί να  διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον των ενηλίκων θεατών, αλλά - το σημαντικότερο - καλλιεργεί υγιές θεατρικό κριτήριο στα παιδιά, που έτσι εισάγονται φυσιολογικά στον πλούσιο και πολύτιμο κόσμο του θεάτρου - και, επίσης, στην προκειμένη περίπτωση, στα ήθη και στους τρόπους μιας κοινωνίας, όπως αποτυπώνονται από την Κρητική Μεσαιωνική Γραμματεία.
Ένα ακόμη ατού της παράστασης του "Φορτουνάτου" στο Θέατρο "ΜΠΡΟΝΤΓΟΥΑΙΗ" είναι τα τρία εμβόλιμα χορευτικά, που την εμπλουτίζουν με  παραδοσιακό Κρητικό χρώμα και ξεσηκώνουν παιδιά και μεγαλύτερους με την παραδοσιακούς ήχους και τις χορευτικές φιγούρες του πεντοζάλη. Κρίσιμη εδώ η παρουσία του πρωτοχορευτή Κωνσταντίνου Κυριαζόπουλου με τα αλλεπάλληλα άλματα, στα οποία επιδίδεται, ενθουσιάζοντας δικαίως το κοινό.

Με λίγα λόγια, η παραγωγή του "Φορτουνάτου", με τον εξαιρετικό θίασο, τα πειστικά σκηνικά, την φροντισμένη μουσική και τα άξια χορευτικά, αξίζει φέτος την προσοχή όχι μόνο των παιδιών, αλλά και των γονιών τους. Και δείχνει ότι το παιδικό θέατρο αντιμετωπίζεται πια με την σοβαρότητα, που αξίζουν τα παιδιά! Ας το κρατήσουμε αυτό ως το δεύτερο αισιόδοξο μήνυμα της παράστασης, μετά το πρώτο, που δεν είναι άλλο παρά το ότι η αληθινή αγάπη πάντα νικάει στο τέλος!

[Περισσότερες φωτογραφίες εδώ]