Μια "ΜΑΝΑ", μα ποια μάνα;

Μιλάμε συχνά για τον ρόλο της Μάνας στην οικογένεια και, κατ' επέκταση, στην κοινωνία. Ακόμη περισσότερο, τα τελευταία χρόνια, που έχουν ευνοήσει μια συνολική αναθεώρηση κατεστημένων αξιών και προτύπων, μιλάμε για τον ρόλο της Μάνας, όπως και της οικογένειας, στην Ελληνική κοινωνία, στην διαμόρφωση, στην εξέλιξή της.

Το θεατρικό του Σταμάτη Πακάκη με τον τίτλο "ΜΑΝΑ", που ανέβηκε στο "FAUST" και θα εξακολουθήσει να παίζεται τουλάχιστον ώς τις 28/12, έρχεται στην πιο κατάλληλη στιγμή για να αποτυπώσει τρόπους, συμπεριφορές και εκδοχές της Μάνας, που ξέρουμε και που μας προβληματίζουν. Και εικονογραφεί με τον πιο έντονο και αποτελεσματικό τρόπο τις επιπτώσεις, τους τύπους των παιδιών, που διαμορφώνονται υπό την ακατάλυτη επιρροή της Μάνας και που θα αποτελέσουν τις Μάνες και τους "ενήλικους" του αύριο, τους παράγοντες της αυριανής οικογένειας και της αυριανής κοινωνίας.

Σε ένα πλαίσιο αρχετυπικών ρόλων, που στο πέρασμα των αιώνων πιθανότατα δεν έχουν ουσιαστικά αλλάξει τόσο πολύ όσο μπορεί να νομίζουμε, ο Πατέρας βγαίνει από το σπίτι για να εξασφαλίσει την επιβίωση των μελών της οικογένειας, που θα προσφύγουν στην κρίση ή στην βοήθειά του μόνο σε έσχατη ανάγκη, ενώ η Μάνα παραμένει αμετακίνητη στον πυρήνα της οικιακής και οικογενειακής ζωής, έχοντας τον πρώτο και αμεσότερο λόγο στην διαμόρφωση των παιδιών. Λιθαράκι λιθαράκι χτίζει τον χαρακτήρα τους, χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα θεμιτά κι αθέμιτα όπλα από τις νουθεσίες και τα κηρύγματα μέχρι τους συναισθηματικούς εκβιασμούς. Ειδικά η χωρίς όριο εκμετάλλευση συναισθημάτων αποτελεί το πιο κρίσιμο όπλο στην φαρέτρα της - κι είναι αυτό ένα όπλο, που δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει σε οποιαδήποτε ηλικιακή φάση κι αν βρίσκεται η ίδια ή τα παιδιά της. Άλλοτε δουλεύει και διεκπεραιώνει τον ρόλο της φανερά και φωναχτά κι άλλοτε λειτουργεί υποδόρια, υπαινικτικά, σιωπηλά. Αλλά, πάντως, πάντα κάνει την δουλειά, που θεωρεί πως είναι ταγμένη να κάνει, διαιωνίζοντας ατομικά, οικογενειακά και κοινωνικά πρότυπα.

Ο Σταμάτης Πακάκης ως συγγραφέας και σκηνοθέτης υφαίνει με όλα αυτά τα υλικά ένα εφιαλτικό όνειρο ή ένα παραμύθι σκοτεινό, που φωτίζεται, χρωματίζεται, εντυπώνεται στον θεατή χάρις σε μια σειρά αριστοτεχνικών μα και πολύ λειτουργικών επιλογών.
Τίποτε δεν έχει αφεθεί στην τύχη, όλα έχουν μελετηθεί ήδη από τον τρόπο με τον οποίο οι ηθοποιοί υποδέχονται τους θεατές στο θέατρο και στην παράσταση ώς το τελευταίο λεπτό του έργου: εξαιρετικό μακιγιάζ από την Cathy Jones, συνδεδεμένο άμεσα με τους χαρακτήρες, καίριοι φωτισμοί από την εγνωσμένης αισθητικής φωτογράφο Αναστασία Λουκρέζη, χαρακτηριστικά κοστούμια της Δανάης Σταματίου, κινησιολογία χορογραφημένη με χειρουργική ακρίβεια, με τόση εντέλεια, που μαρτυρά μελέτη και διείσδυση στους χαρακτήρες από την Εύη Τσακλάνου.     

 
Ο Σταμάτης Πακάκης αεικίνητος, αλωνίζει την σκηνή ως Ύπνος, γιος της Νύχτας, ζιζάνιο, δαίμονας με όλες τις έννοιες και αποχρώσεις του όρου. Σύμμαχος, συμπαίκτης, φίλος, εχθρός, ωθεί την δράση ή και την εκβιάζει με μαεστρία. Ο Ύπνος, που αναστατώνει τον ύπνο και τον ξύπνο μας, εισβάλλει ακάλεστος στο τραπέζι και στο κρεβάτι, στο συνειδητό και στο υποσυνείδητο.

Η Ειρήνη Μελά, ιδανικά την ατόφια Μάνα - Μάνα σύμβολο, Μάνα σχήμα, Μάνα χειριστική και Μάνα οδοστρωτήρας, Mάνα τρυφερή και Μάνα πιεστικά στοργική, πάντα Μάνα απόλυτη σε ρόλο απόλυτο, κυρίαρχο, ασυμβίβαστο στο σπίτι, στην οικογένεια, στην ζωή των άλλων. Ανατριχιαστική μερικές φορές. Δύσκολο να αποφασίσεις αν πορεύεται και ενεργεί ενσυνείδητα και εν γνώσει των συνεπειών, δύσκολο να καταλήξεις αν την μισείς ή την αποστρέφεσαι, αν την κατανοείς, αν την λυπάσαι ή την φοβάσαι. Στο κάτω-κάτω, είναι η Μάνα σου!..

Ο Άρης Ηλίας Τοπάλογλου, με ένα εξαιρετικά ταιριαστό physique για τον ρόλο του "Αγοριού", είναι πέραν πάσης αμφιβολίας ο Άντρας-αγόρι, ο Άντρας-παιδί, ο Ενήλικος-ανήλικος, ευνουχισμένος, ευάλωτος, πιασμένος εσωτερικά κι εξωτερικά στον ιστό, που του ύφανε - ανεπαισθήτως ; - η Μάνα, μετέωρος, εκκρεμής εφ' όρου ζωής, με τέλος προδιαγεγραμμένο, με τέλος ακόμη και πριν τελειώσει!

Η Ουρανία Φουρλάνου, κόρη-πορσελάνινη κούκλα, μια κούκλα, όπως αυτές, που είχαν για διακόσμηση στο σαλόνι πολλά παλιά σπίτια, εύθραυστη κούκλα, μια μάσκα σταθερή το πρόσωπό της, απαράλλαχτη έκφραση στην λύπη και στην χαρά, στην αγάπη και στο μίσος - πώς να προβλέψεις την εσωτερική μεταμόρφωση, πώς να φυλαχτείς από το κοφτερό μαχαίρι; Αλίμονο σαν βγει από το μπαούλο!

Η Ευφημία Καλογιάννη, κόρη με αέρα άνεσης, αυτοπεποίθησης, χειραφέτησης, κόρη, που αποπνέει αμφισβήτηση και πρόκληση, που εκθέτει στην κοινή θέα το καλλίγραμμο σώμα της μα και την συναισθηματική της έκρηξη, τον σπαραγμό στα αδιέξοδα, κόρη με τις πιο πολλές, ίσως, πιθανότητες να αναπαραγάγει στην ώρα της το στερεότυπο της Μάνας.

Στον αντίποδα, η Μαρίνα Κονταρίνη, κόρη ανασφαλής, κόρη στον δικό της κόσμο. Αγκαλιά με τον αρκούδο της. Σε διάλογο με τον φανταστικό της αυτό φίλο, ένα alter ego, που γίνεται απαιτητικό, ζητάει την αλήθεια, όταν το ψέμα και το κρυφτό εξαντλούνται πια. Η κόρη της Κονταρίνη χρειάζεται προσανατολισμό, κατεύθυνση, κάλυψη. Μπορεί ο Ύπνος να κάνει κάτι; Κι αν μπορεί, αρκεί;

Συμπερασματικά, η "ΜΑΝΑ" του Σταμάτη Πακάκη μας φέρνει ενώπιους ενωπίοις με μια σειρά από λιγότερο ή περισσότερο επώδυνες και προβληματικές καταστάσεις, που συναντώνται στην καθημερινότητα όλων μας, στο σπίτι μας ή στο διπλανό διαμέρισμα, στην οικογένεια του φίλου ή του εξαδέλφου. Οι χαρακτήρες είναι αντίστοιχα οικείοι, γνώριμοι. Στερεοτυπικοί χαρακτήρες, που αναπαράγονται και επιβιώνουν χρόνια, ρούχα, που μας στενεύουν, αλλά επιμένουμε να τα φοράμε, γιατί μας τα φόρεσαν και τα συνηθίσαμε, γιατί δεν έχουμε το θάρρος να τα πετάξουμε από πάνω μας, γιατί, όταν πια το νοιώθουμε ή το παραδεχόμαστε ότι μας πνίγουν, μπορεί νάναι αργά για ριζικές ενέργειες.
Γι' αυτό και θεατρικά κείμενα, όπως η "ΜΑΝΑ" μπορούν να αποδειχθούν ωφέλιμα, ψυχαγωγικά με την κυριολεκτική του όρου έννοια: μήπως, δηλαδή, και ξυπνήσουμε έγκαιρα από τον ύπνο, έτσι που μας πονηρεύει ο Ύπνος...
Γι' αυτό να πάτε ώς το FAUST μια Παρασκευή στις 9, το βράδυ!