Οι ζωές των άλλων: Εικόνες και χρώματα από τα μέρη της Μουσουλμανικής μειονότητας - Μέρος ΙΙΙ

Μπορεί το διοικητικό κέντρο της Μουσουλμανικής μειονότητας και η έδρα της Μουφτείας να βρίσκονται στην Κομοτηνή, αλλά η καρδιά της μειονότητας μάλλον χτυπάει στα χωριά, που βρίσκονται κουρνιασμένα στις πλαγιές της Ροδόπης... Θα έλεγα πως εκεί, λίγα χιλιόμετρα από την Ξάνθη και μόλις μιαν ανάσα από τα Βουλγαρικά σύνορα, είναι οι κατ' εξοχήν τόποι τους...
Έτσι, ξεκινάω το τελευταίο σκέλος αυτού του οδοιπορικού ένα μεσημέρι στην Ξάνθη...
Η σύγχρονη πόλη δεν λέει πολλά πράγματα...
Μπερδεύομαι στους δρόμους, ψάχνοντας την παλιά πόλη. Την βρίσκω ή μάλλον βρίσκω την φτωχογειτονιά της, τον μαχαλά. Πάντα κάτι με οδηγεί εντικτωδώς στις φτωχογειτονιές, που συνήθως έχουν και το μεγαλύτερο κοινωνιολογικό και φωτογραφικό ενδιαφέρον.
Βρίσκω να παρκάρω σ' ένα πλάτωμα. Ένα πιτσιρίκι παίζει αμέριμνο λίγο πιο πέρα...

Από κοντά κι η μάνα του...

Ο ταχυδρόμος της γειτονιάς με βλέπει φορτωμένο μηχανές, καταλαβαίνει πως ψάχνομαι... Δεν φαντάζεται ότι μ' ενδιαφέρει ο μαχαλάς... "Απέναντι πρέπει να πάτε...", μου λέει. "Θα περάσετε το ποτάμι και θα βγείτε στην παλιά πόλη, που θέλετε...".

Εννοεί την πόλη με τα παλιά αρχοντικά, τα μπαρ και τα εστιατόρια, τις γκαλερί και τα Μουσεία. Την βλέπω πράγματι από το ύψωμα, όπου βρίσκομαι. Είναι στην απέναντι πλαγιά και μας χωρίζει ένα ποταμάκι. Από κάπου εκεί ακούγεται καθαρά κι η ψαλμωδία ενός μουεζίνη. Διακρίνω τον μιναρέ, στην απέναντι πλευρά κι αυτός. Είναι Παρασκευή - η Κυριακή των Μουσουλμάνων...

Περιπλανιέμαι ακόμα λίγο στον μαχαλά, αλλά ο ήλιος καίει και τα δρομάκια είναι όλα ανηφορικά. Δεν αντέχω για πολύ. Κατηφορίζω, μπαίνω στο αυτοκίνητο και κατευθύνομαι προς την άλλη, την "καλή" μεριά της παλιάς πόλης. Στον καθρέφτη πιάνει το μάτι μου τον ταχυδρόμο να με κοιτάει επιδοκιμαστικά, που επί τέλους κατάλαβα πού πρέπει να πάω, και την ίδια στιγμή ταξιδεύω αυθόρμητα πίσω, στον χρόνο. Βλέπω με τα μάτια του νου τους φτωχούς του μαχαλά, χρόνια πολλά πριν, να θωρούν από τα χαμόσπιτά τους απέναντι, τα πλουσιόσπιτα των αστών της Ξάνθης, των καπνεμπόρων και των άλλων εμπορευόμενων...

Είναι όμορφη και πολύχρωμη η παλιά αυτή πόλη...  

                                           

... χαζεύω τους φοιτητές στα μπαράκια και στις καφετέριες, αλλά αυτές είναι εικόνες γνωστές, δεν μου λένε πολλά. Ο νους μου είναι κιόλας αλλού...

Τελειώνω βιαστικά, μάλλον και λίγο πρόωρα, την βόλτα μου και νάμαι πάλι στο αυτοκίνητο.

Τα Πομακοχώρια είναι πολλά αλλά αναγκαστικά, από έλλειψη χρόνου, δεν μπορώ παρά να ακολουθήσω μια μόνο από τις διαδρομές. Την έχω διαλέξει ήδη: προς Εχίνο...

Ο δρόμος από την Ξάνθη για τον Εχίνο είναι λίγο ανηφορικός, αλλά πολύ καλός. 30 χιλιόμετρα, που, όμως, με τις παρακάμψεις θα τα κάνω πολύ περισσότερα.

Ανηφορίζω προς το βουνό, οδηγώντας πλάι σ' ένα ποτάμι και μέσα από δάση, που σ' άλλη εποχή θάταν ειδυλλιακά, αλλά, καθώς τα δένδρα δεν είναι αειθαλή, τώρα έχουν ένα καφέ-γκρίζο χρώμα. Μου μοιάζουν καμμένα, αλλά δεν είναι.

Φτάνω στην πρώτη πόλη, στην Σμίνθη. Φαίνεται αρκετά μεγάλη, φέρνει προς κωμόπολη. Σταματάω, ελπίζοντας να βρω κάτι να φάω. Μάταιος κόπος. Αν και είναι μόλις 1.30 το μεσημέρι όλα είναι λειστά ή κλείνουν εκείνη την ώρα. Οι μαγαζάτορες καθαρίζουν τις βιτρίνες τους και τα ταψιά, μζεύουν τις καρέκλες. Μου κάνουν νόημα ότι "όλα τέλος"!

Συνεχίζω προς Γλαύκη και Πάχνη... Έξω από την Γλαύκη είναι ένα μικρό στρατόπεδο. Οι φαντάροι λιάζονται χαλαροί, μιλάνε στο κινητό, κάποιοι καθαρίζουν κάτι στο προαύλιο.  Μπαίνω στο χωριό.

                         

Περιμένω να δω φτώχεια, ίσως και εξαθλίωση, όσο πιο πολύ ανεβαίνω το βουνό...

Όμως όχι! Βρίσκω τα χωριά ήσυχα, καθαρά, όπως και τα προηγούμενα, στην πεδιάδα του δρόμου από Αλεξανδρούπολη προς Κομοτηνή, αλλά η συνολική εικόνα είναι διαφορετική.

Τα σπίτια δεν είναι φτωχικά, αλλά ούτε και γραφικά. Δεν είναι χαμόσπιτα. Τα περισσότερα είναι δίπατα, καινούρια ή ανακαινισμένα. Χωρίς ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό χαρακτήρα, παραπέμπουν σε εικόνα επαρχιακής κωμόπολης ή Αθηναϊκής γειτονιάς.

Ο κόσμος με κοιτάει λίγο περίεργα, αλλά δεν με ενοχλεί - ελπίζω ούτε κι εγώ να τους ενοχλώ...

Τα χωριά εδώ πρέπει να είναι αμιγώς Μουσουλμανικά. Δεν υπάρχει πουθενά Χριστιανική εκκλησία ούτε σημάδι σταυρού. Δεν υπάρχει πουθενά Χριστιανικό νεκροταφείο, μόνο Μουσουλμανικά, που βρίσκονται στο κέντρο των οικισμών - όχι στις παρυφές, όπως τα Χριστιανικά - και συχνά κόβονται στην μέση από τον κεντρικό δρόμο... 

Στους δρόμους συναντάω πολλές επιγραφές και πηγές...

                             

Έντονα χρώματα παντού...

Αυτοκίνητα πολλά, όχι παλιά, αρκετά καλά. Δυσκολεύονται μερικές φορές να κινηθούν και να στρίψουν στους στενούς δρόμους. Σε ένα σημείο, στην Γλαύκη, μπλοκάρομαι κι εγώ. Απομακρύνομαι με την όπισθεν και με δυσκολία. Ξαναθυμάμαι τον «σαλίγκαρο» των εξετάσεων οδήγησης, πριν από - ας μη πω πόσα – χρόνια!
Οι οικοδεσπότες μου μου λένε ότι ο κόσμος εδώ δεν πένεται. Ασχολούνται με την γεωργία, την κτηνοτροφία και την υλοτομία, από την οποία έχουν βγάλει ή και βγάζουν ακόμη αρκετά χρήματα. Τα ξύλα, που αγοράζουμε στην Αθήνα, για το τζάκι μας προέρχονται συνήθως από εδώ...
Επόμενος σταθμός η Μελίβοια – το πιο όμορφο και τακτοποιημένο χωριό πάνω στην διαδρομή αυτή. Φωτογραφίζω το τζαμί – ανοιχτό πράσινο παστέλ και μιναρές μπλε, στην κορυφή του…

Οι τοίχοι από ψηφιδωτό...

Λίγο πιο κάτω, στον ίδιο δρόμο, τα χρώματα γίνονται έντονα - τόσο που δεν πάει άλλο!..

Οι επιγραφές πάντα στα Ελληνικά...

Συνεχίζω προς Εχίνο. Πυκνοκατοικημένη κωμόπολη.
Εδώ βρίσκεται και το Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής κι ένα ακόμη στρατόπεδο.
Εδώ και η πρώτη Ελληνική Εκκλησία, που παρατηρώ από την ώρα, που μπήκα στον δρόμο για τον Εχίνο - σημάδι μικτού ως προς την πίστη πληθυσμού.
Ο κεντρικός δρόμος γεμάτος. Άνδρες, γυναίκες, όλες με μαντήλες στο κεφάλι, νέα παιδιά. Μανάδες έχουν βγάλει με το καρότσι τα μωρά τους βόλτα. Νεαροί σκυμένοι πάνω από ανοιχτά καπώ αυτοκινήτων. Έξω από τα μαγαζιά γυναίκες κάθονται σε σκαμνιά και πλαστικές πολυθρόνες, συζητάνε, γελάνε, κοιτάνε το "ξένο" αυτοκίνητο με απορία.
Στους μέσα δρόμους δεν τολμώ να χωθώ με το αυτοκίνητο. Ένας «σαλίγκαρος» την μέρα φτάνει!
Αποφεύγω τις φωτογραφίες, γιατί μέσα στην πόλη είναι το στρατόπεδο και έχει πινακίδα, που προειδοποιεί πως η φωτογράφηση απαγορεύεται.
Βγαίνω από τον Εχίνο, θεωρώ πως επιστρέφω στην Ξάνθη...
Περνάω μια πλαγιά με πολύχρωμα μελίσσια...
 

Όλες οι ομάδες, που προηγούνται στην Super League, σκέφτομαι...

Οδηγώ χαλαρά, πάλι πλάι σε ποταμάκι, αγελάδες δεξιά κι αριστερά, άλογα εδώ κι εκεί... Όλα καλά, μόνο που ξαφνικά βλέπω πως βρίσκομαι στις Σάτρες... Αντίο Ξάνθη... Έχω χάσει τον δρόμο της επιστροφής στην μεγάλη πόλη και κάπου εδώ τελειώνει κι ο δρόμος, όπου βρίσκομαι... Τελειώνει τελείως, δηλαδή... Πιο πέρα, απλώς δεν έχει!

Πάω προς το γήπεδο του χωριού, όπου βλέπω κόσμο... Ρωτάω, μου εξηγούν τον δρόμο του γυρισμού και φεύγω...

 

Η Ξάνθη με περιμένει - ίσως να βρω και κάτι να φάω επί τέλους, γιατί είναι πια απόγευμα και το σύντομο οδοιπορικό στους τόπους της Μουσουλμανικής μειονότητας τελειώνει κάπου εδώ...

                                                             Επιμύθιο

Έχει άραγε επιμύθιο αυτή η ιστορία;

Αναρωτιέμαι - δεν ξέρω.

Δεν μ' αρέσουν τα διδάγματα ούτε τα κηρύγματα.

Δεν εκανα δα και καμμιάν έρευνα περιωπής.

Ξεκίνησα αυτό το οδοιπορικό και τις αντίστοιχες αναρτήσεις, αποφασισμένος να μείνω μακριά από πολιτικές, κομματικές ή στενά εθνικές προσεγγίσεις.

Κατέγραψα μονάχα ό,τι είδα κι ό,τι μου είπανε, χωρίς πολλούς χαρακτηρισμούς και κρίσεις, χωρίς δραματοποίηση ή κορώνες.

Κι είδα Έλληνες διαφορετικών πίστεων να συμβιώνουν αρμονικά.

Είδα κι άλλους Έλληνες μιας πίστης να ζουν ήσυχα, να δουλεύουν, να θρησκεύονται σε χωριά  αμιγή από την άποψη της θρησκείας ή της φυλετικής καταγωγής.

Είδα παιδιά στην Θράκη να παίζουν στους δρόμους... Παιδιά σαν όλα τα παιδιά, σαν τα παιδιά στην Αθήνα, την Λάρισα, στην Καλαμάτα, στα νησιά... 

 

                            

Παιδιά της μιας...

                            

... ή της άλλης φυλής...

                          

... να παίζουν μαζί... να παίζουν παιχνίδια σαν όλα τα παιχνίδια, που τα ξέρουμε κι από άλλα μέρη αλλά κι από την δική μας, την προσωπική παιδική ηλικία...

Παδιά να παίζουν, απλώς να παίζουν...

Μπορούν κι οι ενήλικες...

Νομίζω, δηλαδή...